RAHMİ BEY (1864-1924)
Türk, besteci. 19. yy’ın ikinci yarısında gelişen yeni şarkı tarzının başarılı bir temsilcisidir.
27 Aralık 1864’te İstanbul’da doğdu, 29 Nisan 1924’te aynı kentte öldü. 1886’da Mekteb-i Mülkiye’yi bitirdi. Şuray-ı Devlet, Temyiz ve İstinaf mahkemelerinde otuz yıla yakın bir zaman görevde bulundu. Vefa İdadisi ile bazı azınlık okullarında öğretmenlik etti. 1918’de Darulelhan’a müdür atandı, ancak, Mütareke’de bu kuruluş kapanınca işsiz kaldı. Darulelhan yeniden açıldığında da, başına Musa Süreyya Bey getirildi. Rahmi Bey’in son yılları büyük geçim sıkıntısı içinde geçti.
Okul sıralarında müziğe başlayan Rahmi Bey’in müzik eğitimini nerede, kimlerden aldığına ilişkin kesin bilgi yoktur. Medeni Aziz Efendi’den (1842-1895) yararlandığı tahmin edilmektedir. Kendisini dinlemiş olanlar, çok güzel nısflye üflediğini anlatmaktadırlar. Şarkılarının çoğunun güftesi de kendisinindir. Servet-i Fünun dergisinde şiirler yayımlamış, Edebiyat-ıCedideciler’in toplantılarına da katılmıştır. Bazı şarkılarında Recaizade Ekrem’ in şiirlerini güfte olarak kullanmıştır.
Yapıtlarında, Hacı Arif Bey Te başlayan yeni şarkı üslubunun geleneğine bağlı kalmakla birlikte, bu geleneğin kalıpları içinde kaybolmamış, ona değişik bir ses getirmiştir. Aşkı, kadın güzelliğini, tenle ilgili hazları, doğa görünümlerini, zevk ve eğlence yaşamını etkili, canlı melodi çizgileriyle dile getirmiştir. Onu öteki şarkı bestecilerinden ayıran en belirgin yönü de, bu tür konuları işleyişindeki anlatım özellikleridir. Kırka yakın şarkısı vardır. Nota bilmediği için yapıtları başka müzikçilerce notaya alınmıştır.
YAPITLAR (başlıca): Segâh Tekbir, Kürdilihicazkâr Şarkı “Söyle ey mutrıb-ı nâzende edâ”; Beyati Şarkı “Gül hazin sümbül perişan”; Hisarbuselik Şarkı “Bir nevcivansın, şûh-î cihansın…”; Hicaz Şarkı “Akşam erdi yine sular karardı”; Müstear Şarkı “Gel ey sâkî şarabı tazelendir”; Şedd-i Araban Şarkı “Nevbaharı hüsnüne ermez hazan”; Tahirbuselik Şarkı “Geçti o gamlı eyyam-ı sermâ”; Mahûr Şarkı “Serv-i nâzı seyr et, çıkmış oyuna’ ’; Kürdilihicazkâr Şarkı “Ey mutrıb-ı zevk aşina”; Nihavent Şarkı “Saçlarına bağlanalı ey peri”; Nihavent Şarkı “Süzüp süzüp de ey melek…” ; Isfahan Şarkı” “Etme bîhûde figan vazgeç gönül”.
KAYNAKLAR: Musiki Mecmuası, (376), 1981, Rahmi Bey Özel Sayısı (bibliyografya içerir).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi