JDANOV, Andrey Aleksandroviç (1896-1948) SSCB’li devlet adamı. Stalin döneminde SSCB’nin kültür politikasının belirlenmesinde etkili olmuştur.
14 Şubat 1896’da Ukrayna’da, Maryupol’da doğdu, 31 Ağustos 1948’de Moskova’da öldü. Bir öğretmenin oğluydu. 1915’te Bolşevik Partisi’ne katıldı. Partinin Tvyer bölgesinde örgütlenmesinde önemli bir rol oynadı. 1927’de Sovyetler Birliği Komünist Partisi (SBKP) Merkez Komitesi’ne girdi. 1934’te Leningrad bölgesi parti sekreteri oldu. 1936’da sosyalizm karşıtı olmakla suçlananların yargılandığı Moskova duruşmaları sırasında parti içindeki konumu daha da güçlendi, Stalin’in en yakın yandaşlarından biri durumuna geldi. 1939’da Politbüro’ya girdi. 1939’da Alman-Sovyet Antlaşması’mn imzalanmasıyla sonuçlanan dönemde SSCB’nin dış politikasını çizen devlet adamlarından biri oldu.
II.Dünya Savaşı sırasında Leningrad savunmasını yönetti. 1946’da Stalin ve Malenkov’dan sonra partinin üçüncü sekreteri konumuna geldi. 1947’de Kominform’un kurulmasına öncülük etti.
Jdanov, Stalin döneminde, özellikle II.Dünya Savaşı sonrasında SSCB’nin iç ve dış politikasının belirlenmesinde önemli bir rol oynamıştır. SBKP Merkez Komitesi’nin 14 Ağustos 1946’daki toplantısında onaylanarak SSCB’nin resmi kültür politikası olan Jdanovculuk, sanatın ve tüm düşünsel etkinliklerin devlet denetiminde oluşmasını öngörmekte, 1932’den beri SBKP’ce benimsenen Toplumcu Ger-çekçilik’i (Sosyalist Realizm) temel almaktaydı. 1934 Sovyet Yazarları Birliği Kongresi’nde Jdanov Toplumcu Gerçekçilik’i “yaşamı devrimci gelişmesi içinde yansıtma” amacını kitlelerin sosyalizm ruhuyla eğitilmeleri amacıyla birleştiren bir sanat yaklaşımı olarak tanımlamıştı. Akım, II.Dünya Savaşı sonrası dönemde, SSCB’nin Batı dünyasına yönelik politikasından önemli ölçüde ektilendi. Tüm çağdaş Batı edebiyatı “yozlaşmış burjuva kültürü” olarak nitelendirildi, SSCB’li sanatçıların her türlü Batı etkisi ile Biçimcilik’ten (Formalizm), Simgecilik’ten (Sembolizm), Çağdaşcılık’tan (Modernizm) ve modernist bir şiir akımı olan Akmeizm’den uzak durmaları istendi. Partiye olan bağlılık, sanatın temel yönlendiricisi olmuştu. Jdanov 1947’de, parti çizgisine uymayan, politika dışı ve “halktan uzak” yapıtlar verdiği gerekçesiyle yergici Mikhail Zoşçenko’yu (1895-1957), erotik, kütümser ve gizemci şiirler yazdığı gerekçesiyle Anna Ahmatova’yı, onların yapıtlarını yayımladıkları için de Zvezda ve Leningrad dergilerini eleştirdi. Zoşçenko ve Ahmatova’nın Sovyet Yazarlar Biriği’nden atılmaları ile başlayan ve giderek etkileri edebiyat dışındaki alanlara da yönelen Jda-novcu politikaya daha sonra Şostakoviç, Prokofiyev ve Haçaturyan gibi besteciler ve sinema yönetmeni Ayzenştayn da hedef oldu ve Jdanovculuk resmi kültür politikası olarak 1953’te Stalin’in ölümüne değin etkisini sürdürdü.
Jdanov’un yaptığı çeşitli konuşmalar 1947’de bir kitapta toplanmış ve bu kitap Edebiyat, Müzik ve Felsefe Üzerine adıyla Türkçe’ye çevrilmiştir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi