Ann Jellicoe Kimdir, Hayatı, Oyunları, Hakkında Bilgi

JELLICOE, Ann (1927) İngiliz tiyatro yönetmeni ve oyun yazarı. Görüntü ve usdışı seslerden oluşan yeni bir anlatım arayışının ürünü oyunlar yazmıştır.

15 Temmuz 1927’de Yorkshire’de Middlesbro-ugh’da doğdu. Eğitimini Central School of Speech and Drama’da tamamladı. 1952’de gene bu okulda çalışmaya başlayarak öğrencilerin rol aldığı ve çoğu çağdaş Ingiliz yazarlarının yapıtı olan çeşitli oyunları yönetti. Aynı yıl The Cockpit Theatre’ı kurdu, iki yıl süreyle yöneticiliğini yaptı. Burada sahnelediği yapıtlar arasında kendi yazdığı tek perdelik oyunlar da yer almaktaydı. 1956’da yazdığı The Sport of My Mad Mother (“Çılgın Anamın Oyunu”) Ohserver gazetesinin koyduğu ödülü kazandı ve English Stage Company tarafından sahnelendi. Ann Jellicoe, George Devine’la birlikte oyunun yönetmenliğini üstlendi.

1960’ta Kadın Rehberler Birliği’nin siparişi üzerine The Rising Generation’ı (“Yükselen Kuşak”) yazdı. Ancak oyun, gençliğe yönelik olması, sekiz yüz kız ve yüz dolayında da erkek oyuncunun rol alması ve olumlu bir biçimde sona ermesi gibi birliğin istediği koşullan yerine getirmediği için geri çevrildi. Ann Jellicoe’nun en başarılı oyunu olarak nitelenen The Knack (“Marifet”) önce 1962’de Cambridge’deki English State Company’de, sonra da Royal Court’ta sahnelendi. Bu arada Ibsen’den oyun çevirileri de yapan Jellicoe, üçüncü uzun oyunu olan Shelley or the Idealist’ı de (“Shelley ya da İdealist”) Royal Court’ta kendi sahneye koydu.

Jellicoe’nun ilk uzun oyunu The Sport of My Mad Mother, sahnelendiğinde ticari açıdan tam bir başarısızlığa uğramıştı. Jellicoe oyunda İngiliz tiyatrosu için yeni sayılabilecek bir anlatım geliştirmeye çalışmıştı. Amaç, iyi okunan ya da söylenen, etkileyici bir edebi metinle izleyicinin mantığına seslenmek değil, sahnede onun gözü önünde gerçekleşen ve etkisini görsel-işitsel bir bütün olarak duyuran bir yapıt ortaya koymaktı. Nitekim oyunun metni sadece okunduğunda, fazla bir anlam taşımamakta, ancak sahnelendiği zaman, tiyatronun geleneksel öğelerine sıkı sıkıya bağlı İngiliz izleyicisini sarsmakta, oyunu algılamak için çaba göstermeye zorlamaktaydı. İzleyici, eski alışkanlığıyla, oyunun temelde kulağa hitap etmesini beklemekte, gerçek olarak da kulağıyla algıladığını destekleyecek ve mantıklı bir sonuca varmasına yardımcı olacak görüntüler aramaktaydı. Oysa Jellicoe’nun oyunu hem göze, hem de kulağa hitap etmekle birlikte düşünsel yönden hemen hemen hiçbir dolaysız veri içermiyordu.

Oyunda bütünüyle kendiliğinden oluşan bir şiddet güdüsü altında bilinçsizce davranışlarda bulunan bir grup genç ve bu gençlerle ilişkiye giren üç değişik kişilik konu edilir. Bunlardan biri Caldaro adlı genç bir Amerikalı, öbürü Dodo adlı on üç yaşında geri zekâlı bir çocuk, üçüncüsü de grubun bir çeşit dinsel önderi olarak kabul edilen Greta’dır. Konuşmaların çoğu neredeyse bütünüyle anlamsızdır. Çığlıklar ve ünlemlerden oluşur. Yaratılmak istenen şiddet atmosferi ise tam bir çılgınlık noktasındadır. Sahnedeki bu ses ve görüntüler izleyicide uyandırdıkları tepkiyle garip ve rahatsız edici bir duygu oluşturur. Böylece, birbirleriyle ilişki kuramayan, kendi kendini tanımlayamayan insanların dünyası, doğal ve işlevsel bir dille anlatılmak yerine, sahnede şiddet içeren içgüdüsel bir yaşam tablosunun yansıtılmasıyla ortaya konur.

• YAPITLAR (başlıca): The Sport of My Mad Mother, 1958, (“Çılgın Anamın Oyunu”); The Rising Generation, 1960,(“YükselenKuşak”); The Knack, 1962, (“Marifet”); Shelley or the idealist, 1965, (“Shelley ya da İdealist”).

Türk Ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi

Daha yeni Daha eski