HROZNY, Bedrich (1879-1952) Çek, arkeolog ve dilbilimci. Hitit çivi yazısını çözmüştür.
6 Mayıs 1879’da Bohemya’da, Lissa’da doğdu, 12 Aralık 1952’de Prag’da öldü. Friedrich Hrozny olarak da tanınır. Eski diller konusunda öğrenim gördü. 1904’te Kuzey Filistin’de kazılara katıldı. 1905’te Viyana Üniversitesi’nde profesör oldu. I.Dünya Sava-şı’nda Avusturya-Macaristan ordusunda görev yaptı. Savaş sırasında da araştırmalarını sürdürdü. Bir süre İstanbul’da çivi yazılı Hitit belgeleri üstünde çalıştı. 1906-1912 arasında, Boğazköy kral arşivlerinde ele geçmiş tabletler üstünde yaptığı çalışmalarını 1915’te Berlin Onasya Kurumu’na sundu.
Hitit dilini açıklayan temel yapıtlarını 1917 ve 1919’da ortaya koydu. Çözümlemelerindeki çıkış noktalarından biri özel adların saptanması, öbürü de ideogram denen ve kavramları içeren işaretlerdi. Varsayımlardan yola çıkarak birçok kavramın karşılığını buldu ve Hititçe’nin bir Indo-Germen dili olduğunu da kanıtladı. Okuduğu metinler Hititçe ile yazılmış yasaları, kralların ve ulusların yaptığı işleri, törenleri, gelenekleri, din ve tıp gibi konulan içermekteydi. Hrozny, Boğazköy arşivlerinde değişik Reformları dillerle yazılmış metinlerin de bulunduğunu belirtti; 1920’de isviçreli dil araştırıcısı Emil Forrer ile birlikte Hurri diliyle yazılmış belgelerin varlığını ortaya çıkardı.
Hrozny 1919’da Prag Üniversitesi Eski Doğu Tarihi Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı. 1925’te bir Çek ekibi ile Anadolu’da Kayseri yakınındaki bir Asur ticaret kolonisi olan Kültepe’de yaptığı kazıda eski Asur diliyle yazılmış bin kadar çivi yazılı tablet bulundu.
Hrozny Hititçe dışında Hindistan’daki Mohenjo-Daro ve Harappa yazıtlarındaki yazıların çözümlenmesiyle de ilgilendiyse de bu çalışmaları bir sonuç vermedi. Ancak Hititçe’nin çözülmesine yaptığı katkılar, bu dille yazılmış on binlerce tabletin okunmasına, dolayısıyla Hitit kültürünün aydınlanmasına yol açtı.
• YAPITLAR (başlıca): “Die Lösung des hethitischen Problems”, Mitteilungen der Deutschen Orientge-sellschaft, LVI, 1915, (“Hitit Sorununun Çözümü”); Die Sprache der Hethiter, ihr Bau und ihre Zugehörigkeit zum indogermanischen Sprachstamm, 1917, (“Hitit Dili, Yapısı ve Indo-Germen Dil Ailesinden Oluşu”); Hethitische Keilschrifttexte aus Boghazköi, im Umscrift, mit Überset-zung und Kommentar, 1919, (“Boğazköy Hitit Çivi Yazılı Metinleri, Transkripsiyon, Çeviri ve Yorumu”); Über die Völker und Sprachen des alten Chatti-Landes, 1920, (“Eski Hatti Ülkesinin Dili ve Halkları Üzerine”); Les inscriptions Hittites hieroglyphiques, 3 cilt, 1933-1937, (“Hitit Hiyeroglif Yazıtları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi