KLUCKHOHN, Clyde (1905-1960) ABD’li antropolog. Navaho Kızılderilileri, kültür ve değer kuramları üzerine çalışmalarıyla tanınmıştır.
11 Ocak 1905’te Iowa Eyaleti’nde Le Mars’da doğdu, 29 Temmuz 1960’ta New Mexico Eyaleti’nde Santa Fe’de öldü. Princeton Üniversitesi’nde öğrenimini sürdürürken hastalanınca Ramah yakınında bir çiftliğe gitti. O bölgede yaşayan Navaho Kızıderilileri’yle ilişki kurarak onların dillerini ve geleneklerini öğrenmeye başladı. Lisans öğrenimini 1928’de Wis-consin Üniversitesi’nde tamamladı. 1931-1932 yıllarında Viyana Üniversitesi’nde öğrenimini sürdürdü. 1932’de Oxford Universitesi’nden yüksek lisans derecesini elde etti.
1932-1934 arasında New Mexico Üniversitesi’nde antropoloji dalında asistan olarak görev yaptı. 1935’te Harvard Üniversitesi’nde antropoloji okutmanı oldu. 1936’da aynı üniversiteden antropoloji dalında doktora derecesi aldı. Akademik yaşamının geri kalan bölümünü bu üniversitede geçiren Kluckhohn, profesör ve antropoloji bölümünün başkanı oldu. Toplumsal ilişkiler Bölümü’nün kurulmasına katkıda bulundu. II.Dünya Savaşı’ndan sonra aynı üniversitede Rusya Araştırma Merkezi’ni kurdu. 1947-1954 arasında bu araştırma merkezinin yöneticiliğini yaptı.
ABD’nin güneybatı kültürlerine yakın ilgi duyan Kluckhohn, 1936-1948 arasında Navaho kültürünü incelemeyi amaçlayan “Ramah Projesi”nin yöneticisi olarak görev yapmıştır. 1949’da Ramah yakınındaki Navaho, Zuni, Ispanyol-Amerikan, Mormon ve Te-xan topluluklarıyla ilgili alan çalışmaları yapan “Beş Kültürün Değerlerinin Karşılaştırmalı incelemesi Projesi”nin kurucularındandır. Kluckhohn’un Navaho Kızılderilileri’yle kurduğu sürekli ilişki onların yaşam biçimlerini kapsamlı bir biçimde incelemesine olanak vermiştir. 1944’te yayımlanan Navaho Witch-craft (“Navaho Büyücülüğü”) adlı ünlü çalışmasında öğrenme kuramıyla uğraşan psikologların ve psikiyatri uzmanlarının görüşlerinden yararlanarak, büyücülerle ilgili inançların Navaho toplumundaki işlevini araştırmıştır.
Sosyoloji, psikoloji, psikiyatri ve antropolojinin tüm temel dallarıyla ilgilenen Kluckhohn kültürel antropoloji ve dilbilimle ilgili çalışmalar da yapmıştır. Seçmeci bir kuramsal anlayışı benimsemiş, Edtvard Sapir, Franz Boas, Ralph Linton ve Alfred Kroeber’in görüşlerinden etkilenmiştir.
Kluckhohn’un kültür kalıpları ve değer sistemleri ile ilgili çalışmaları bu alanlara önemli birer katkı oluşturmuştur. Toplumun üyelerinin çok az farkında olabileceği, ancak yine de belirli bir ölçüde kalıplaşan davranışsal süreklilikleri incelemiş, belirgin olmayan kültür kalıplarının anlaşılmasına katkıda bulunmuştur. Değer kuramına ilişkin olarak her kültürün kendine özgü olduğu yolundaki yaklaşımı eleştirmiş, dünyadaki tüm farklı kültürleri birleştiren temel insani değerlerin var olduğunu öne sürmüştür. Değerleri incelerken SSCB’li dilbilimci Roman Jakobson’un dilin yapısında “ikili karşıtlıkların önemini vurgulayan yaklaşımından etkilenmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): Beyond the Rainhouı, 1933, (“Gökkuşağının Ötesinde”); Navaho Witchcraft, 1944, (“Navaho Büyücülüğü”); Mirrorfor Man: The Relation of Anthropology to Modern Life, 1949, (“İnsanın Aynası: Antoropolojinin Çağdaş Yaşamla İlişkisi”); Culture: A Critical Review of Concepts and Definitions (A.L.Kroeber ile), 1952, (“Kültür: Kavramların ve Tanımlamaların Eleştirel Değerlendirilmesi”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi