HYDE, Douglas (1860-1949) Irlandalı devlet adamı, yazar ve araştırmacı. 1938-1945 arasında İrlanda’ nın ilk devlet başkanı olarak görev yapmıştır.
İrlanda dilinde Dubhiglas De Hide olarak anılan Hyde, 17 Ocak 1860’ta Roscommon Kontluğu’na bağlı Frenchpark’ta doğdu, 12 Temmuz 1949’da Dublin’de öldü. 1884’te Dublin’deki Trinity College’ı bitirdi ve İrlanda dili ve edebiyatı üzerinde çalışmaya başladı. 1893’te The Love Songs of Connacht (“Connacht’tan Aşk Şarkıları”), 1899’da A Literary History of Ireland (“İrlanda Edebiyat Tarihi”) adlı kitaplarını yayımladı.
1893’te Gael Birliği’ni kurdu ve 1915’e değin bu kuruluşun başkanlığını yaptı. Hyde’ın, siyasetten uzak tutmaya çalıştığı Gael Birliği’nin amacı, yok olmakta olan İrlanda dilini, kültürünü ve geleneklerini koruyup geliştirmekti. İrlanda dilinin okulprogram-larından çıkartılmasına şiddetle karşı çıktı. 1908’de yeni kurulan İrlanda Ulusal Üniversitesi’nde çağdaş İrlanda dili profesörlüğüne getirildi ve bu görevini 1938’e değin sürdürdü. Bu dönemde İrlanda dilinin üniversitelerde zorunlu ders olarak okutulması için çalıştı. 1915’te ulusal bağımsızlık ilkesi Gael Birliği’ nin amaçları arasına alınınca istifa etti.
1916’da başlatılan bağımsızlık mücadelesinin dışında kaldı. 1922’de Özgür İrlanda Devleti’nin kurulmasından sonra senatör olarak görev yaptı. 29 Aralık 1937’de kabul edilen anayasaya göre, İrlandalılar’a kendi devlet başkanlarım seçme hakkı tanındı. Hyde, 1938’de 7 yıl için devlet başkanı seçildi. Devlet başkanlığından ayrıldıktan dört yıl sonra Dublin’de öldü.
• YAPITLAR (başlıca): The Love Songs of Connacht, 1893, (“Connacht’tan Aşk Şarkıları”); A Literary History of Ireland, 1899, (“İrlanda Edebiyat Tarihi”).
• KAYNAKLAR: D. Coffey, Douglas Hyde, 1938.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi