JODL, Friedrich (1849-1914) Alman, filozof. Doğalcı birci görüşleriyle Alman Olguculuğu’nu sürdürmeye çalışmıştır.
23 Ağustos 1849’da Münih’te doğdu, 26 Ocak 1914’te Viyana’da öldü. 1880’de Münih Üniversitesi’nde felsefe doçenti, 1885’te Prag’daki Alman Üniversitesi’nde profesör oldu. 1896’da çağrıldığı Viyana Üniversitesi’nde yaşamının sonuna değin çalışmalarını sürdürdü.
Jodl’un doğalcı birci olarak nitelenen düşüncesi, S. Mili, L.Feuerbachve A. Comte’tan izler taşır. Ona göre, felsefenin temelinde, bilimlerde olduğu gibi, deneysel bilgi vardır. Felsefenin görevi, deneyle edinilen bilgiyi dizgeleştirmek ve bir dünya görüşü çerçevesinde yorumlamaktır. İnsanın dışında, nesnel bir dış dünya vardır. Bu dünya insana sınırsız sorunlar sunduğundan, insanın bilmesi gerekenlerin sınırsızlığı, bilgisinin sınırlılığıdır. Kesin kurallara göre işleyen dünya düzeni ile onu kavramak için yeterli olan insan anlığı arasında aracıya gerek yoktur.
Ruhbilimle ilgilenen Jodl’un, bu alandaki görüşleri de onun Doğalcı Bircilik’ine (naturalistische Monismus) uygundur. Bilinç, bir töz değil, edimdir. Ozdeksel olmayan bir varlıkla değil, yaşayan bir organizma ile vardır. Gövde ve bilinç bu anlamda birdir. “Zihinsel” ve “fiziksel” kavramlar, tek bir durumun, başka anlatımlarıdır.
Jodl, ahlak kavramının sürekli bir evrim içinde olduğunu savunur. Ahlaklılığı belirleyen, usça belirlenen toplumsal güdüler, toplumsal yarar düşüncesidir. Yavaş yavaş dinden uzaklaşan ahlak, dizgesinin odağına insanı yerleştirmektedir. Çünkü din de, ondaki gizemci öğeler de insanın buluşlarıdır. Jodl, bir hümanist olarak, laik, özgür düşüncenin ve bu yolda eğitimin savunuculuğunu üstlenmiştir.
• YAPITLAR (başlıca) Geschichte der Ethik, 2 cilt, 1882-1889, (“Ahlak Tarihi”); Ludwig Feuerhach, 1904; Der Monismus, 1911, (“Bircilik”); Kritik desldealismus,(ö.s.), 1920, (“İdealizmin Eleştirisi”).
• KAYNAKLAR: B.von Carneri, Briefsvechsel ztoischen Haeckel und Jodl, 1922; M.Jodl, Friedrich Jodl, 1920.
Türk Ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi