HOOVER, Herbert Clark (1874-1964) ABD’li siyaset ve devlet adamı. 1929-1933 arasında başkanlık yapmıştır.
10 Ağustos 1874’te Iowa Eyaleti’nin West Branch kentinde doğdu, 20 Ekim 1964’te New York’ta öldü. 1861-1865 arasında California’daki Stanford Üniversitesi’nde maden mühendisliği öğrenimi gördü. Daha sonra, uzun yıllar ABD’de, çeşitli Asya, Avrupa ve Afrika ülkelerinde ve Avustralya’da maden mühendisliği yaptı. 1901’de Londra’da kurulu bir madencilik şirketine ortak olduktan sonra hızla zenginleşti. 1908’de kendi madencilik şirketini kurdu.
I.Dünya Savaşı sırasında ve savaşın ertesinde, ABD’nin tarımsal ürün fazlasını eritmek ve Avrupa’ da doğan yiyecek kıtlığının yaratabileceği toplumsal hareketleri engellemek için ABD’den Avrupa’ya yapılan yiyecek yardımlarım düzenleyen çeşitli kuruluşların yöneticiliğini yaptı. 1921’de Başkan Harding tarafından ticaret bakanlığına getirildi. Harding’den sonra başkan olan Coolidge döneminde de bu görevde kaldı. Ekonomiye devlet müdahalesine karşı çıkan liberal iktisadi görüşleri doğrultusunda bakanlığın çalışmalarını yeniden düzenledi.
Cumhuriyetçi Parti’den başkan adayı olarak katıldığı 1928 başkanlık seçimlerini kazanan Hoover’in, başkanlığı sırasında karşı karşıya kaldığı en büyük sorun, 1929 Dünya iktisadi Bunalımı oldu. Hoover bunalımın ABD dışında kalan kapitalist ülkelerin ekonomilerindeki sorunlardan kaynaklandığını, sağlıklı bir ekonomisi olan ABD’deki iktisadi sorunların yapısal olmayan, rastlantısal olarak ortaya çıkmış sorunlar olduğu görüşündeydi. Bunalımın 3 ay gibi kısa bir sürede aşılacağını, halkın ülke ekonomisinin sağlamlığına güvenmesi gerektiğini savunuyordu.
ABD’nin dışalım mallarına uyguladığı gümrük oranında % 100’e yaklaşan bir artış öngören yasayı onayladı. Ekim 1929’da sermaye piyasasının çökmesi ve bunalımın derinleşmesi karşısında Demokratlar’m ve bazı Cumhuriyetçiler’in kamu harcamalarının artırılması önerilerine karşı çıktı. Bütçe denkliğini korumak için, hükümetin güç durumda olan işletmelere ve sayıları milyonları bulan işsizlere karşılıksız para yardımı yapmaması gerektiğini, bunun Kızıl Haç gibi yardım kuruluşlarının işi olduğunu savundu.
1932’deki başkanlık seçimi kampanyasında, Demokratik Parti’nin başkan adayı F.D.Roosevelt’in ekonomiye sistemli devlet müdahalesini öngören Yeni Düzen (New Deal) adlı iktisadi programını, “Amerikan yaşam biçiminden bir sapma, diğer özgürlüklerin temeli olan iktisadi özgürlükleri sınırlayacak bir program” olarak değerlendirdi. Muhalefetine karşın, seçimleri Roosevelt kazandı.
II.Dünya Savaşı’ndan sonra, açlık çeken ülkelere yiyecek yardımı yapan çeşitli Amerikan kuruluşlarım yönetti. Başkan Truman ve Başkan Eisenhosver dönemlerinde, hükümetin yürütme kolunun yeniden örgütlenmesiyle görevli komisyonlarda başkanlık yaptı.
Hoover’in 1919’da Stanford Üniversitesi’nde kurduğu Hoover Savaş, Devrim ve Barış Kitaplığı iki dünya savaşı ile ilgili çok sayıda belgeye sahiptir.
• YAPITLAR (başlıca): American Individualism, 1922, (“Amerikan Bireyciliği”); The Challenge to Liberty, 1934, (“Özgürlüğü Tehdit Eden Tehlike”); America’s First Crusade, 1941, (“Amerika’nın İlk Haçlı Seferi”); The Problems of Lasting Peace, 1942, (“Sürekli Bir Barışın Sorunları”); Addreşses upon The American Road, 1938-1955, (“Amerika Üzerine Söylevler”); Memoirs, 3 cilt, 1951-1952, (“Anılar”); American Epic, 1959-1960, (“Amerikan Destanı”).
• KAYNAKLAR: R.Hofstadter, The American Political Tradition and The Men Who Made It, 1962; A.U.Ro-mansco, The Poverty of Abundance: Hoover, the Nation, the Depression, 1965; H.G.Warren, Herbert Hoover and the Great Depression, 1954.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi