İMADEDDİN ZENGİ (1084-1146) Selçuklu emiri. Musul Atabeyliği’nin kurucusudur.
Doğum yeri bilinmemektedir. 14 Eylül 1146’da, başka bir kaynağa göre de 24 Eylül 1146’da, Suriye’de Caber Kalesi yakınlarında öldü. Halep’i Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah’tan ikta olarak alan Aksungur el-Hacib’in oğludur. 1123’te askeri bir merkez olan Vasit’in yöneticiliğine atandı. Ekim 1127’de Musul valiliğine getirildi. Sultan Mahmud’un oğulları Alp Arslan ve Ferruhşah’ın eğitilmesi görevini üstlendiğinden kendisine atabeylik unvanı verildi. Ocak 1128’de Halep’e egemen olarak düzeni yeniden sağladı. Bağdat üzerine akınlar yaptıysa da başarılı olamadı. Halife el-Musterşid’in (1118-1135) 1132’de Musul’u kuşatması da halifelik ile ilişkilerin bozulmasına neden oldu. Anadolu Selçuklu Sultanı I.Mesud’la Abbasi Halifesi el-Raşid (1135-1136) arasındaki anlaşmazlıkta, I.Mesud’un tarafını tutarak halifenin düşmesinde etken oldu. 1137’de Haçlılar’m elindeki Ba’rin Kalesi’ni aldı. Suriye’ye sefere çıkan Bizans imparatoru Il.İoannes’in ordusunu izleyerek etkili saldırılar yaptı. Ekim 1139’da Şam’ı kuşattı. Kentin yöredeki Haçlılar’dan yardım istemesi üzerine kuşatmayı kaldırarak Musul’a döndü. Kuzey Irak’ta egemenliğini sağlamlaştıran imadeddin Zengi, I.Mesud ile bir savaş tehlikesini, kendisine bağlılığını bildirerek önledi. Aralık 1144’te Urfa’yı alarak buradaki Haçlı egemenliğine son verdi.
Caber Kalesi’ni kuşatırken kölelerince öldürülen İmadeddin Zengi, Suriye ve Irak’ta bağımsız bir yönetim kurmuş, Haçlılar’a karşı Müslümanlar’ın savaşımını örgütlemiştir. Yerine Musul’da oğlu Sey-feddin Gazi, Halep’te de diğer oğlu Nureddin Mahmud geçmiştir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi