KATERİNA I (1684-1727) Rusya çariçesi. Rusya’nın ilk kadın yöneticisidir.
Litvanya’da Marienburg’da (bugün Polonya’da Malbork) doğdu, 17 Mayıs 1727’de St. Petersburg’da öldü. Asıl adı Marta Skowranska’ dır. Çamaşırcı bir kadının kızıdır. Annesi tarafından bir papazın yanına hizmetçi olarak verildi. 1702’de, Marienburg’u İsveçliler’den alan Ruslar tarafından tutsak edildi. Rus mareşal Şeremetiev ile yaşamaya başladı. Daha sonra Şeremetiev tarafından Rus Çarı I.Petro’nun yakın arkadaşı olan prens Menşikov’a satıldı. I.Petro ile tanıştıktan sonra onunla yaşamaya başladı. 1703’te Ortodoks mezhebine girerek Katerina (Yekaterina) Alekseyevna adıyla yeniden vaftiz edildi.
Kendisini hiç yanından ayırmayan çarla birlikte, 1711 ’de Osmanlılar’a karşı yapılan Prut seferine katıldı. Bir söylentiye göre, Osmanlı ordusunun komutanı Baltacı Mehmed Paşa ile görüşerek, üstün durumdaki Osmanlılar’ın Rusya ile barış yapmalarını sağladı. Şubat 1712’de, karısından boşanmış olan I.Petro’yla resmen evlendi. 18 Mayıs 1724’te, Moskova’da, çariçe olarak taç giydi.
I.Petro’nun 8 Şubat 1725’te ölmesi üzerine, prens Menşikov saray muhafızlarının desteğini alarak, Ro-manov hanedanından olmamasına karşın Katerina’nın I.Petro’nun torunu Pyotr Alekseyeviç’in naibesi olarak tahta çıkmasını sağladı. Aynı yıl St. Petersburg Bilimler Akademisi’ni kuran Katerina, Menşikov’la birlikte 1726’da büyük yetkilerle donanmış altı kişilik bir özel yüksek konsey kurarak soylulardan oluşan senatonun yetkilerini ve etkinliğini azaltmaya çalıştı.
I.Katerina’nın 1727’de ölmesi üzerine tahta II. Pyotr adıyla Pyotr Alekseyeviç geçti.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi