JAY, John (1745-1829) ABD’li devlet adamı ve diplomat. 1779-1795 arasında ABD dış politikasında etkin rol oynamıştır.
12 Aralık 1745’te New York’ta doğdu, 7 Mayıs 1829’da Bedford’da öldü. Varlıklı bir tüccar ailesinin oğluydu. King’s College’da (bugün Columbia Üniversitesi) hukuk öğrenimini tamamladıktan sonra, New York’ta avukatlık yapmaya başladı. 1774’te I.Kıta Kongresi’nde, 1775’te II.Kıta Kongresi’nde görev yaptığı sırada, bağımsızlığın ilanına karşı çıktı ve İngilizler’le uzlaşılması gerektiğini savundu. Ancak 1776’da bağımsızlığın ilanından sonra bu görüşlerini değiştirdi. 1777’de New York Eyaleti’nin anayasasının hazırlanmasında görev aldı. Aynı yıl eyaletin ilk başyargıcı seçildi.
1778-1779 arasında Kıta Kongresi’nin başkanlığını yaptı. Ekim 1779’da temsilci olarak İspanya’ya gönderildi. Aynı zamanda Ispanya ile bir ticaret antlaşması imzalamakla görevlendirildi. İspanya Kralı IlI.Carlos’tan, Mississippi Irmağı’nda serbest denizcilik hakkı ve borç para istedi. Ancak, böyle bir yardımın Amerika’daki İspanyol sömürgelerinde tehlikeli sonuçlar doğuracağını düşünen IlI.Carlos bu istekleri geri çevirdi.
Mayıs 1782’de ülkesine dönen Jay, Haziran’da, o sırada İngiltere ile bir barış antlaşması imzalamak için çalışan B.Franklin ve J.Adams’ın yanına Paris’e gitti. İngiliz yetkilileriyle yaptığı kişisel görüşmelerin sonucunda, Kasım 1782’de bu ülkeyle barışın önkoşulları üzerinde anlaştı. Bu anlaşma temelinde 3 Eylül 1793’te imzalanan barış antlaşmasıyla Ingiltere ABD’ nin bağımsızlığını tanıdı.
Jay Haziran 1784’te Kongre tarafından dışişleri bakanlığına getirildi. Ekim 1787-Mayıs 1788 arasında, merkezi hükümetin gücünü artıracak ve Birlik’in çıkarlarını eyaletlerin çıkarlarından üstün tutacak bir anayasanın hazırlanmasını sağlamak üzere J.Madison ve A.Hamilton’la birlikte The Federalin adlı 85 makaleden oluşan diziyi hazırladı.
1789’da başkan Washington tarafından Anayasa Mahkemesi’nin başyargıçlığına getirildi. 1794’te İngiltere ile bir ticaret antlaşması imzalamak ve 1783’teki barış antlaşmasından kaynaklanan bazı sorunları çözmek üzere elçi olarak İngiltere’ye gönderildi. Kasım 1794’te imzaladığı ve Jay Antlaşması olarak adlandırılan antlaşmayla, iki ülke arasında karşılıklı ticari ilişki kuruldu ve Batı Hint Adaları ticarete açıldı. Ancak antlaşmada İngilizler’in, kaçak savaş malzemesi taşıdığı gerekçesiyle ABD gemilerine zorla el koymasını engelleyecek hiçbir hükmün yer almaması, antlaşmanın ABD’de büyük bir tepkiyle karşılanmasına yol açtı.
Jay, 1795’te Federalistler tarafından New York Eyaleti’ne vali seçildi. 1801’de siyasi yaşamdan çekildikten sonra, yaşamının geri kalan bölümünü Bedford’daki çiftliğinde geçirdi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi