HUSTON, John (1906 – 28 Ağustos 1987, Middletown) ABD’li yönetmen senaryo yazarı, oyuncu. Sinemanın çeşitli türlerinde başarılı yapıtlar vermiştir.
5 Ağustos 1906’da Missouri Eyaleti’nde Nevada’ da doğdu. Tiyatro oyuncusu olan babası Walter Huston’ın (1884-1950) sahneye çıktığı çeşitli kentlerde büyüdü. On dört yaşında boksör olmak üzere öğrenimini yarıda bıraktı ve birkaç yıl içinde California amatör hafif sıklet boks şampiyonluğunu kazandı. Profesyonel boksörlük, gazetecilik, öykü ve oyun yazarlığı, oyunculuk, dergi yöneticiliği gibi birçok kısa sürfhriş yaptı. Londra ve Paris’i dolaştı. 1938’de Hollyw(^P’,da senaryo yazarlığına başladı. Warner Bros yapımevindeki başarılı senaryo çalışmalarından sonra, 1941’de The Maltese Falcon (Malta Şahini) ile yönetmenliğe geçti. Dashiell Hammett’ın ünlü romanından uyarlanan ve Humphrey Bogart’ın oyunuyla güçlenen bu film, polisiye türün başyapıtlarından sayılmaktadır.
II.Dünya Savaşı sırasında Report from the Aleutians (“Aleut Adaları Raporu”), The Battle of San Pietro (“San Pietro Savaşı”) gibi başarılı savaş belgeselleri çeken, daha sonra da bir süre tiyatroyla ilgilenen Huston, 1948’de The Treasure of the Sierra Madre (Altın Hâzineleri) ile sinemaya parlak bir dönüş yaptı. Bogart ile ortak çalışmayı sürdürdüğü ve kendisine hem yönetim, hem de senaryo dallarında Oscar kazandıran bu film, Walter Huston’a da en iyi yardımcı oyuncu Oscar’ı getirdi. Bir mücevher hırsızlığı olayını ve sonrasım anlatan, suçlu kişilikler üzerine yoğunlaşması ile de polis ve heyecan filmleri türüne yeni bir yaklaşım getiren 1950 yapımı The Asphalt Jungle (Elmas Hırsızlan), birçok sinema eleştirmenince Huston’ın en iyi filmi olarak kabul edildi. Huston önemli edebiyat yapıtlarından sinemaya uyarlamalar da yaptı. Stephen Crane’den (1871-1900) The Red Badge of Courage (Kanlı Zafer), Herman Melville’den Mohy Dick; Tennessee Williams’dan The Night of the iguana (Ateşli Geceler) bunlar arasında sayılabilir.
1952’den sonra İrlanda’da yaşayan ve çalışmalarını çeşitli ülkelerde sürdüren Huston, ünlü oyuncuları yönetmesi ile tanınmıştır. Özellikle Bogart ile birlikte yaptığı filmler sinema klasikleri arasına girmiştir. Filmlerinin çoğunun senaryosunu kendi yazdığı gibi, 1960’lardan sonra yeniden oyunculuğa yönelmiş, üstlendiği kısa ve önemli rollerde çok başarılı olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): The Maltese Falcon, 1941, (Malta Şahini); Report from the Aleutians, 1943, (“Aleut Adaları Raporu”); The Battle of San Pietro, 1945, (“San Pietro Savaşı”); The Treasure of the Sierra Madre, 1948, (Altm Hâzineleri); Key Largo, 1948, (Ölüm Gemisi); Vfe W ere Strangers, 1949, (Yabancılar); The Asphalt Jungle, 1950, (Elmas Hırsızlan); The African Queen, 1952, (Afrika Kraliçesi); Beat the Devi!, 1954, (Sanşm Şeytan); Mohy Dick, 1956, (Beyaz Balina); Heaven Knows Mr.Allison, 1957, (Beyaz Rahibe); The Unforgiven, 1960, (Affedilmeyenler); The Misfits, 1961, (Uygunsuzlar); The List of Adnan Messenger, 1963, (Sonsuz Sokaklar); The Night of the iguana, 1964, (Ateşli Geceler); La Bihhia/The Bihle… In the Beginning, 1966, (Peygamberler Tarihi); Casino Royale, 1967, yalnız bir bölümü; The Kremlin Letter, 1970, (Kremün Mektubu); Fat City, 1972, (Boksörün Dünyası); Independence, 1976, (“Bağımsızlık”); Escape to Victory, 1980, (Zafere Kaçış); Annie, 1982; Under the Volcano, 1984, (“Yanardağın Altında”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi