HOLLAND, John Philip (1840-1914) İrlanda asıllı ABD’li mucit. Denizaltının geliştirilmesine katkıda bulunmuştur.
29 Şubat 1840’ta İrlanda’da Clare Kontluğu’ndaki Liscannor’da doğdu, 12 Ağustos 1914’te ABD’de New Jersey Eyaleti’ndeki Netvark’ta öldü. Limerick’ te öğrenimini tamamlayarak öğretmen oldu. 1873’te ABD’ye göç ettikten bir yıl sonra, New Jersey Eyaleti’ndeki Paterson’da öğretmenlik yapmaya başladı. Aynı dönemde, uzun yıllardan beri ilgi duyduğu denizaltılar üzerindeki çalışmalarını yoğunlaştırdı.
Suyun altında giden bir gemi geliştirme çabaları çok eski çağlara uzanmakla birlikte, bu tür gemileri bir savaş aracı olarak kullanma düşüncesi, ilk kez Amerikan Bağımsızlık Savaşı sırasında geliştirilmişti. Amerikalı David Bushnell’in geliştirdiği bir denizaltı, New York açıklarında bir İngiliz gemisini batırmak üzere kullanılmış, ancak başarılı olamamıştı. Buharlı gemiler üzerine çalışmalar yapan Robert Fulton, 1880’de, Nautilus adım verdiği buharla işleyen bir denizaltı yapmıştı.
Denizaltılar konusunda kendisinden önce başlatılan çalışmaları sürdüren Holland, 1878’de ilkdeniz-altıyı yüzdürmeyi başardı. İrlanda’nın bağımsızlığını amaçlayan Fenian Derneği Hollanda’dan İngiltere’ye karşı kullanmak üzere bir denizaltı yapmasını istedi. Holland bu derneğin parasal desteğiyle, 1881’de Fenian Ram adını verdiği bir denizaltı geliştirdi. Fenian Ram çağdaş denizaltının ilk örneğini oluşturdu.
Holland’m sahibi olduğu J.P.Holland Torpilli Gemi Şirketi 1895’te ABD Deniz Kuvvetleri’nden denizaltı yapımı için bir sipariş aldı. Başarısız bir denemeden sonra, 1898’de Holland adlı denizaltıyı geliştirmeyi başardı. Su altında uzun süre kalabilen bu gemi, 16 metre boyunda ve 75 ton ağırlığındaydı. Su üstünde benzin motoruyla, su altında ise elektrik motoruyla hareket ediyordu. 1900’de gemiyi kabul eden ABD Deniz Kuvvetleri, 6 gemi daha sipariş etti.
Holland, daha sonraki yıllarda denizaltı yapımı için Ingiltere, Japonya ve Rusya’dan çeşitli öneriler aldı. Yaşamının son yıllarında hasar görmüş bir denizaltıdan denizcilerin kurtulmasını sağlayan bir aygıt geliştirdi. I. Dünya Savaşı’nın başlamasından birkaç gün önce ölen Holland’ın geliştirdiği denizaltı, savaş sırasında yaygın olarak kullanıldı.
• KAYNAKLAR: R.K.Morris, John P.Holland, 1840-1914: Inventor of the Modern Submarine, 1966.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi