KASAVUBU, Joseph (1910-1969) Kongolu (Zaire) devlet adamı. Belçika’ya karşı verilen bağımsızlık savaşında önemli rol oynamıştır.
Aşağı Kongo bölgesinde Tshela’da doğdu, 24 Mart 1969’da aynı bölgedeki Boma’da öldü. Öğrenimine Kongo’daki Katolik misyonerler okulunda başladı. 1939’a değin temel olarak dinsel bir eğitim gördü.
1940’ta bir misyonerler okulunda başladığı öğretmenlik görevinden 1942’de ayrıldı. Bundan sonra Belçika sömürge yönetiminde çalışmaya başladı. Burada Kongolular’a açık en yüksek görev olan başkâtipliğe dek yükseldi.
Kasavubu’nun gerçek anlamda siyasi yaşama karışması Jean Bolikango’nun desteğiyle oldu. Boli-kango, Kasavubu’nun bir üniversite derneği olan UNİSCO’da yazman olarak işe başlamasını sağladı. 1954’te Aşağı Kongo’daki Bantu halkının, yani Ba-kongo’nun en tanınmış toplumsal derneklerinden birisi olan ABAKO’nun (Alliance des Ba-Kongo-Bakongolar İttifakı) başkanlığına getirildi. Belçika sömürge hükümetince siyasi derneklere ve çalışmalara izin verilmemesine karşın Kasavubu ABAKO’yu bir tür parti durumuna dönüştürdü. Bu dönemde yoğunlaşan milliyetçi akımların bir sonucu olarak 1956’da Belçika sömürge yönetimi Kongo’yu kademeli olarak bağımsızlığa götürecek bir anayasayı kabul etti.
Aralık 1957’de ilk kez belediye seçimleri yapıldı. İyi örgütlenmiş olan ABAKO, başkent Leopodville’ de (Kinşasa) büyük bir zafer kazanırken Kasavubu da Dendale belediye başkanı seçildi. Ocak 1960’ta Brüksel’de Kongolular’la Belçikalılar arasında yapılan yuvarlak masa toplantısına katılan Kasavubu, ülkenin bağımsızlığını kazanmasında önemli bir rol oynadı. Böylece 1884’te Berlin Konferansı’yla Belçika Kralı II. Leopold’un kişisel egemenliğine bırakılmış olan Kongo, bağımsızlığına kavuşmuş oldu.
Aynı yıl yapılan ilk ulusal seçimlerde Kasavubu’ nun ABAKO’su Patrice Lumumba’nın önderliğindeki MNC’yi (Mouvement National Congolais-Kongo Ulusal Hareketi) yenilgiye uğratmasına karşın tek başına iktidar olamadı. Sonunda iki önder ortaklaşa bir yönetimde anlaştılar. Böylelikle Lumumba başbakan, Kasavubu’da cumhurbaşkanı oldu. Ancak bir kaç hafta gibi kısa bir süre içinde aralarında anlaşmazlıklar ortaya çıktı. Sorunların başında Kongo’nun Birleşmiş Milletler ile olan ilişkileri ve zengin maden yataklarına sahip Katanga’nın, bu bölgede güçlü olan Moiz Çombe başkanlığında bağımsızlığını ilan etmesi geliyordu. Bir bunalım sürecinin yaşanmaya başlandığı bu dönemde Kasavubu, çareyi ordu ile işbirliği yapmakta buldu ve askeri birliklerin komutanı albay Joseph Mobutu’yla birlikte 5 Eylül 1960’ta Patrice Lumumba’yı görevden uzaklaştırdı. Onun yerine Cyrille Adoula başkanlığında yeni bir sivil hükümetin işe başlamasını sağladı. Ama Lumumba’nın Katanga’ daki kuşkulu ölümü birçok Afrika devletinin Kasavubu’ya cephe almasına neden oldu.
1961-1964 arasında iktidarda kalan Kasavubu giderek güçlenen Çombe karşısında zor duruma düştü. Mobutu 1965 Kasım’ında bu kez Kasavubu’ya karşı bir darbe gerçekleştirerek tüm sivil politikacıları görevden uzaklaştırdı ve ülke yönetimini ele geçirdi. Ama daha sonra yeniden Kasavubu’yla barışma yoluna giderek ona senatoda bir onur sandalyesi verdi. Daha sonra Boma’daki çiftliğine çekilen Kasavubu orada öldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi