KANG YOUWEİ (1858-1927), Çinli bir siyaset adamı ve düşünürdü. Konfüçyüs'ü değişime açık bir düşünür olarak yorumlayan ve ülkesinde çağdaş reformlar gerçekleştirmeye çalışan biriydi.
19 Mart 1858'de Kanton (Kwangçu) yakınlarında Kvangtung Eyaleti'nde doğdu ve 31 Mart 1927'de Çingtav'da vefat etti. Kang, Konfüçyüs klasiklerini öğrenerek büyükbabası ve babası gibi devlet memuru olmayı amaçladı. Konfüçyüs klasiklerinin çeşitli yorumlarına, Mahayana Budizmi'ne, hükümet organizasyonuna ve siyasi coğrafyaya odaklanarak araştırmalar yaptı. 1879'da Hong Kong'a, 1882'de de Şanghay'a giderek bu şehirlerde yaşayan Avrupalıları tanımaya çalıştı.
19. yüzyılın sonlarında, Çin Batılı güçlerin ülkeyi bölme tehdidi altındaydı. Kang da birçok Çinli aydın gibi ülkesinin bu durumdan kurtulması için ekonomik ve siyasi reformlar gerektiğini düşünüyordu. Kang, Konfüçyüs'ün değişen koşullara uyarlanması gerektiğine inanan, reformcu bir düşünür olarak kendini tanımlayarak kendi çabalarını meşrulaştırmaya çalıştı. 1891'de Kanton'da bir okul açarak Konfüçyüs öğretileri üzerine yorumlar yaparken, matematik, müzik ve Budizm gibi konularda dersler verdi. 1895'te en yüksek devlet memurluğu sınavını kazanarak memuriyete başladı.
Aynı yıl imzalanan Şimonoseki Antlaşması ile Çin-Japonya Savaşı sona erdi ancak savaştan galip çıkan Japonya, Çin'e ağır koşullar dayattı. Kang, saraya yaklaşık 1300 bilim adamının imzasını taşıyan bir dilekçe vererek antlaşmanın iptal edilmesini talep etti ancak sonuç alamadı. Daha sonra imparatora eğitim, ekonomi ve devlet yönetimiyle ilgili reform önerileri sundu ancak imparator bu önerilere ilgi göstermedi. 1895'te Ulusal Güçlenme İncelemeleri Derneği'ni kurdu ancak dernek, muhafazakar güçlerin baskısıyla 1896'da kapatıldı.
1897'de yabancı devletlerin Çin üzerindeki baskısı arttı. Ülkede reform yapılmasının gerekliliğine inanan İmparator Kuang-Hsü, Ocak 1898'de Kang'ı reformlardan sorumlu görevlendirdi. Haziran 1898'de başlatılan reformlar, devlet yönetiminin yeniden düzenlenmesini, ordunun güçlendirilmesini, devlet memurluğu sınavlarında yeni ölçütlerin kabul edilmesini, ticaret ve sanayinin geliştirilmesini, yerel yönetimin güçlendirilmesini ve çağdaş okulların açılmasını amaçlıyordu. Ancak Eylül 1898'de imparatoriçe Tzu-hşi'nin liderliğindeki muhafazakar güçler, İmparator Kuang-Hsü'yü tutukladı ve Kang'ın kardeşi de dahil altı reformist lideri öldürdü. Bu olayla "Yüz Gün Reformu" adı verilen dönem sona erdi. Kang, ülkeden kaçmayı başardı ve sürgünde çalışmalarını sürdürdü. 1899'da İmparatoru ve Reformları Koruma Derneği'ni kurdu ve Avrupa, ABD ve Hindistan'a seyahat etti. 1912'de Çin Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından ülkesine döndü ve devrimci güçlere ve Sun Yat Sen'e karşı çıktı. Anayasal bir monarşiyi savundu.
Kang, Konfüçyüs klasikleri üzerine çalışmalar yapmış ve Konfüçyüs'ün değişime açık bir düşünür olduğunu savunmuştur. En ünlü kitabı olan 1913 tarihli "Büyük Birlik"te (Ta Tung Sbu), evrensel barışın egemen olduğu bir dünya düzeni tasarlamıştır. Bu yeni düzende ulusal sınırların kaldırılacağı, kendi kendini yöneten küçük toplulukların temsilcilerinden oluşan bir dünya parlamentosunun dünyayı yöneteceği öngörülmektedir. Aile kavramının yok olacağı, çocukların kamusal okullarda yetiştirileceği bir düzen öngörülmektedir. Gelişmiş bir ekonomiye sahip olacak bu düzende, tüm mülkiyetin topluma ait olacağı öngörülmektedir. Toplumsal, sınıfsal ve ırksal ayrımların ortadan kalkacağı, yasaların ve mahkemelerin gereksiz hale geleceği öngörülmektedir. Kang'a göre, insanlık bu düzene belirli tarihsel aşamalardan geçerek ulaşacaktır.
Kang Youwei'nin başlıca eserleri:
Hsin Hsüeh Wei Ching K’ao (1891) - "Yeni Hanedanın Sahte Klasikleri": Bu eser, Çin'in tarihinde önemli bir dönem olan Han Hanedanı'nın klasik metinlerinin sahte olduğunu iddia eder ve bu metinlerin yeniden düzenlenmesi ve yorumlanması gerektiğini savunur.
K’ung Tzu Kai Chirı K’ao (1897) - "Bir Reformcu Olarak Konfüçyüs": Bu eser, Konfüçyüs'ü sadece geleneksel bir figür olarak değil, aynı zamanda çağdaş reformun bir öncüsü olarak da ele alır. Kang Youwei, Konfüçyüs'ün öğretilerinin modern dünya için uyarlanması gerektiğini savunur.
Ta Tung Shu (1913) - "Büyük Birlik": Bu eser, evrensel barışı ve uluslararası işbirliğini vurgular. Ulusal sınırların kaldırılması ve küçük toplulukların temsilcilerinden oluşan bir dünya parlamentosunun kurulması gibi radikal fikirleri içerir. Bu kitap, Kang'ın en ünlü eserlerinden biridir ve onun dünya görüşünün özlü bir ifadesidir.
Yorum Gönder
Konu hakkında yorum ya da düşüncelerini paylaş...