KANTAKUZENOS ( ? – 1383) Bizans imparatoru. Hanedan üyelerinin birlikte egemenliği sistemini kurmaya çalışmıştır.
Doğum yeri ve tarihi bilinmiyor. 15 Haziran 1383 Pelopones’te (Yunanistan) öldü. Aristokrat ve zengin bir ailenin oğludur, imparator III.Andronikos döneminde büyük demestikos olarak devleti fiilen yönetti. III.Andronikos 15 Haziran 1341’de ölünce, 9 yaşındaki oğlu V.İoannes ile birlikte VLIoannes adıyla imparatorluğunu ilan etti. Ancak imparatoriçe Savoie’lı Anne ve yandaşlarının karşı darbesiyle düşman ilan edildi. 26 Ekim 1341’de kendini Didy-moteikhos’ta (Yunanistan’da Dimetoka) imparator ilan ettiren Kantakuzenos, 1342’de Sırplarla ittifak kurdu. 1343’te Teselya’da imparator olarak tanındı. Aydmoğlu Umur Bey’den ve sonra Osmanlı Hükümdarı Orhan Bey’den yardım görerek 1345’te Trakya aristokrasisinin de yardımıyla bölgedeki egemenliğini pekiştirdi. 21 Mayıs 1346’da Hadrianopolis’te (Edirne) imparatorluk tacını giydikten sonra, 3 Şubat 1347’de Constantinopolis’e (İstanbul) giderek 13 Mayıs’ta İstanbul patriğinin elinden ikinci kez taç giydi. Selanik’te Zelot iktidarı son bulunca 1350’de Selanik’e törenle girdi. Ancak Sırp ilerlemesi bu dönemde de sürdü. Cenevizlilerle yaptığı savaşta, yeni kurduğu Bizans donanması yok oldu. V.İoannes 1352’de Venedikliler, Bulgarlar ve Sırplar’m yardımıyla Kantakuzenos’a karşı savaş açtıysada Orhan Bey’in kuvvetleri tarafından bozguna uğratıldı. 1353’te oğlu Matthaeos’u veliaht, 1354’te ortak imparator yapan Kantakuzenos, aynı yıl V.İoannes’in Cenevizliler’le işbirliği sonucu yönetimden uzaklaştırıldı. Keşiş Ioasaph adıyla 30 yıl kadar yaşadı. Ünlü bir tarih kitabı ve teolojik yazıları yanında Constanti-nopolis (İstanbul) ve Mora’daki siyasi olaylarda etkisi sürdü. Pelepones’te keşiş olarak öldü.
• YAPITLAR: Historiae, (ö.s.), 3 cilt, 1828-1832, (“Tarih”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi