JİRECEK, Josef Konstantin (1854-1918) Avusturyalı tarihçi. Balkan halklarının tarihi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır.
24 Temmuz 1854’te Viyana’da doğdu, 10 Ocak 1918’de aynı kentte öldü. Çek asıllı bir ailenin oğluydu. Prag Üniversitesi’nde tarih öğrenimi gördü. 1877-1879 arasında aynı üniversitede doçent olarak ders verdi.
Jirecek Balkan Yarımadası’nda yaşayan, Bulgar, Sırp, Rumen ve Arnavut halklarının Orta Çağ tarihi üzerinde çalıştı. Siyasi, toplumsal, iktisadi ve kültürel tarihle olduğu kadar, tarihsel coğrafya ve etnografyayla da ilgilendi.l 876’da yazdığı Die Geschichte der Bulgaren (“Bulgarların Tarihi”) adlı kitabı kendisine büyük ün kazandırdı. 1879’da, Bulgar hükümeti tarafından Sofya’ya davet edildi. Bulgaristan Eğitim Bakanlığı’nda çalıştığı beş yıl içinde Bulgar eğitim sisteminin yeniden örgütlenmesine katkıda bulundu. 1891’de ilk elden topladığı kaynaklara dayanarak, konusundaki en önemli çalışmalardan biri olan, Das Fürstenthum Bulgarien”i (“Bulgar Prensliği”) yazdı. Bu kitabını, Sırplar’ın tarihi konusunda temel bir kaynak olan Geschichte der Serhen (“Sırpların Tarihi”) izledi.
Jirecek’in Balkan tarihinin yazılmasına yaptığı katkının özgünlüğü ve önemi, her türden kaynağı, özellikle arşivleri, eleştirel bir yaklaşımla değerlendirmesinden; kendisinden önce ortaya atılmış kuram, varsayım ve kavramları şüpheci bir bakış açısıyla ele alarak, yeni kuram, varsayım ve kavramlar üretmesinden; siyasal verileri, toplumsal, iktisadi hukuksal ve etnografik verilerin ışığında değerlendirmesinden ileri gelir. Jirecek, çalışmalarıyla Balkan ülkelerinin toplumsal, siyasal ve iktisadi yapılarının, Batı Avrupa ve Bizans’tan ne ölçüde etkilendiğini açığa çıkartmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Die Geschichte der Bulgaren, 1876, (“Bulgarların Tarihi”); Das Fürstenthum Bulgarien, 1891, (“Bulgar Prensliği”); Geschichte der Serben, 1911-1918, (“Sırplar’m Tarihi”).
Türk Ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi