KAPODİSTRİAS, İoannis (1776-1831) Yunan devlet adamı. Yunanistan’ın bağımsızlık mücadelesine katılmış ve Yunanistan Cümhuriyeti’nin ilk devlet başkanı olmuştur.
İoannis Antonios Kapodistrias 11 Şubat 1776’da İyon Adaları’nda Korfu’da (Kerkyra) doğdu, 9 Ekim 1831’de Mora Yarımadası’ndaki Nauplion’da (Anabolu) öldü. Korfulu eski bir ailenin oğluydu. 1802’de İyon Adaları’ndaki Septinsular Cumhuriyeti’nin içişleri ve dışişleri bakanlığına getirildi. Bu cumhuriyet 1799’da İyon Adaları’ndaki Fransız egemenliğine son veren Ruslar ve Osmanlılar tarafından kurulmuştu; Rusya’nın himayesinde ve Osmanlılar’a bağlı özerk bir devletti. Cumhuriyetin anayasasının hazırlanmasında görev aldı. Bakanlık görevlerini Fransızlar’ın 1807’de adaları yeniden ele geçirmelerine değin sürdürdü.
1809’da Rusya’nın hizmetine girdi. Aleksandr İpsilanti ile birlikte Rusya’nın Balkanlarda olan ilişkilerinin düzenlenmesinde uzman olarak çalıştı.1812’de Balkan topraklarında bulunan Rus ordusunun komutanlığına getirildi ve I.Napoleon ordularının istilasına karşı Rusya’nın savunmasına katıldı. 1814’te çar I.Aleksandr tarafından özel bir görevle İsviçre’ye gönderildi. Napoleon Savaşları’nın Fransa’nın yenilgisiyle sonuçlanmasından sonra, Orta Avrupa’nın yeni siyasi haritasının belirlenmesi için 1814-1815 yıllarında toplanan Viyana Kongresi’nde çar başkanlığındaki Rus kurulunda görev aldı.
1814’te Odessa’da kurulan ve Yunanistan’ın bağımsızlığı için de mücadele eden Etniki Eterya adlı gizli örgütün Rus hükümetiyle ilişki kurmasını ve yardım görmesini sağladı. Kapodistrias bu örgütte kendisine önerilen başkanlık görevini, kurtuluşu bir ayaklanmadan değil, kilise ve Yunan kültüründen beklediği için reddetti. 1816’da çar tarafından dışişleri bakanı Nesselrod’un yardımcılığına getirildi. Çarın bağımsızlık hareketlerine karşı Avusturya ve Prusya ile kurduğu Kutsal Ittifak’a karşı çıktı. Düşmanlığını kazandığı Avusturya Başbakanı Metternich onu çarın gözünden düşürmeye çalıştı. Metternich’in etkisindeki I.Aleksandr’m İpsilanti’nin 1821’de Romanya’da başlattığı ayaklanmayı desteklememesi gibi nedenlerle 1822’de görevinden ve Rusya’dan ayrılarak Cenevre’ ye yerleşti.
Bu tarihten sonra Yunanistan’ın bağımsızlık mücadelesi için gerekli maddi ve siyasi desteği sağlamak için çeşitli Avrupa ülkelerinde dolaştı. 1827’de Ulusal Meclis tarafından Yunanistan Cumhuriyeti’ nin geçici devlet başkanlığına seçildi. 1828’de Yunanistan’a döndükten sonra Ingiliz, Fransız ve Rus yetkililerle Yunanistan’ın sınırları ve yeni kralın seçimi konularında görüşmeler yaptı. Yeni devletin güçlü bir yönetime sahip olması ve yarı özerk bölgesel önderlerin merkezi iktidara bağımlı duruma getirilmeleri için çalıştı. Ancak otoriter yönetimi ve dış politikada Rusya’ya olan yakınlığı, merkeziyetçi uygulamalarıyla konumlarını sarstığı nüfuzlu ailelerle halk arasında hoşnutsuzluk yarattı. Nüfuzlu ailelerden birinden olan Georgios Mavromikhalis’i tutuklatması hoşnutsuzluğu daha da artırdı. Bir suikast sonucu öldürüldü.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi