KUPKA, Frantisek (1871-1957) Çek, ressam. Non-figüratif sanatın ilk temsilcilerindendir.
23 Eylül 1871’de Bohemya’nın Opocno kentinde doğdu, 24 Haziran 1957’de öldü. İlk adı, Frank ya da François olarak da geçer. 1889’da Prag Akademisi’nde Fantisek Sequens (1836-1896) ile, 1892’dede Viyana’ da fresk ressamı A.Eisenmenger (1830-1907) ile çalıştı. 1896’da Paris’e yerleşerek bir süre de Ecole des Beaux-Arts’da öğrenim gördü. Paris’te önce kitap resimleri yaparak tanındı. 1913’te Orfizm akımına katıldı. I.Dünya Savaşı’ndan sonra 1918-1920 arasında Prag Akademisi’nde konuk profesör olarak görev aldı. 1923’te Tvoreni v Umeni uytvamem (“Plastik Sanatlarda Yaratım”) adlı çalışması yayımlandı. 1931’de Paris’te Soyutlama-Yaratma (Abstraction-Creation) grubuna katıldı.
Kupka, yaşamı boyunca ruhsallığa, tanrıbilime ve doğa ötesine ilgi duyan bir sanatçı olarak bu eğilimini resimlerinde de yansıtmıştır. Önceleri simgeci (sembolist) nitelikte resimler yapmış, daha sonra soyuta yönelmiştir. Müzikte olduğu gibi resimde de en soyut duygu ve kavramların, yine soyut bir biçimle ve renklerin niteliklerinin, çizgi ve kurgunun ritmlerinin aracılığıyla iletilebileceğini savunmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Ceset, 1901, Ulusal Galeri, Prag; Sevinçler-Bir Balad, 1901-1902, Ulusal Galeri, Prag; Yaşamın Başlangıcı, 1903; Newton’m Diskleri, 1912, Philadelphia Sanat Müzesi; Kırmızı ve Mavi Füg, 1912, Narodni Müzesi, Prag; Kırmızı ve Yeşil, 1913, Sanatevi, Zürich.
• KAYNAKLAR: J.Cassou (D.Fedit ile), Frank Kupka, 1965; L.Vachtova, Frank Kupka Pioner of Abstract, 1968.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi