KSENAKİS, Yannis (1922-4 Şubat 2001, Paris) Yunan asıllı Fransız besteci, mimar ve matematikçi. Elektronik müzik alanında matematiksel yöntemlerle yapıtlar vermiştir.
29 Mayıs 1922’de Romanya’da, Brâila’da doğdu. Zengin bir ailedendi. II. Dünya Savaşı’nda Yunanistan’daki direniş hareketine katıldı. Atina Teknoloji Enstitüsü’nü bitirdi. Siyasal etkinlikleri nedeniyle birkaç kez hapse girdi ve Yunanistan’dan sürgün edildi. 1947’de Paris’e gitti ve daha sonra Fransız uyruğuna geçti.
Fransız mimar Le Corbusier’yle birlikte on iki yıl çalıştı ve 1958’de Brüksel Fuarı’ndaki Philips Pavyonu’ nun yapımında ona yardımcı oldu. 1952’den başlayarak yoğun bestecilik çalışmalarına girişti. Geleneksel tarzdaki bestelerinin yanı sıra, özgün yöntemler geliştirerek elektronik müzik yapıtları verdi. 1965’te çağdaş yenilikçi besteciler arasında onun önemini vurgulayan bir festival düzenlendi. 1966’da Matematiksel ve Otomatize Müzik Okulu’nu kurdu.
Ksenakis, Paris’te gelişen ve doğal seslerin ya da çalgı seslerinin elektronik yollarla işlenmesini temel alan somut müzik (konkre müzik) anlayışında ürünler vermiştir. 1957-1958 yıllarında Varese’le birlikte yazdığı Poeme Electronique (Elektronik Şiir), bunun önemli örneklerindendir. Ancak, onun somut müzik tekniklerini kullanışı, belli farklılıklar gösterir. Geleneksel tarzdaki yapıtlarında olduğu gibi, elektronik kayıtlarında da kütlesel ses etkileri elde etmeye yönelmiştir. Ayrıca, zaman zaman bilgisayara da başvurarak, matematiksel olasılık hesaplarına dayanan bir yöntem geliştirmiştir. Buna bağlı olarak, yeni besteleme tekniklerinin fazla belirlenimci olduğunu ileri sürmüş, yeni müziğin bilimden ve matematikten yararlanabileceğini, ancak bunlara bağımlı kalmaması gerektiğini savunmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Elektronik Müzik: Metastasis, 1954; Poeme Electronique (Varese ile), 1957-1958, (Elektronik Şiir); Concret PH, 1958; Orient-occident, 1960, (Doğu-Batı); Bohor, 1962; STU 70530, 1971; Persepolis, 1971. Çeşitli: Pithoprakta, 1957, yaylı çalgılar orkestrası için; Polla ta dhina, 1962, çocuk korosu ve orkestra için; Akrata, 1964-1965, 16 nefesli çalgı için.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi