DELBRÜCK, Hans (1848-1929) Alman tarihçi ve siyaset adamı. Savaş tarihi konusunda yaptığı çalışmalarla tanınmıştır.
Hans Gottlieb Leopold Delbrück 11 Kasım 1848’de Bergen’de doğdu, 14 Temmuz 1929’da Berlin’de öldü. Heidelberg ve Bonn üniversitelerinde öğrenim gördü. 1870-1871 yıllarında subay olarak Fransa-Prusya Savaşı’na katıldı. 1882-1885 arasında Prusya Meclisi’nde, 1884-1890 arasında da Reichstag’ da (Alman İmparatorluğu Meclisi) muhafazakâr milletvekilleri arasında yer aldı. 1885’ten 1921’e değin Berlin Üniversitesi’nde tarih profesörü olarak ders verdi.
Delbrück, Friedrich Dahl’dan Heinrich Treitschke’ye dek uzanan ve tarih bilimiyle güncel siyaseti bir bütün içinde ele alan 19.yy Alman tarihçilerinin son temsilcilerindendir. Yazdığı kitapların yanı sıra meclisteki çalışmalarıyla ve çıkardığı dergilerle, ders verdiği kitlenin dışına çıkarak geniş bir kamuoyuna ulaşmaya çalıştı.
1883’te Treitschke’yle birlikte Preussische Jahr-bücher (“Prusya Yıllıkları”) adlı siyaset, tarih, edebiyat gibi çeşitli konuları ele alan haftalık bir dergi çıkarmaya başladı. Treitschke ile aralarında siyasi görüş ayrılığı çıkması nedeniyle 1889’dan 1923’e dek dergiyi tek başına yönetti. Bir yandan da Politische Korrespondenzen (“Siyasi Yazışmalar”) adlı aylık bir dergi çıkardı ve buraya yazdığı yazılarda iç ve dış politika konularında çeşitli yorumlar getirdi. 1914’te
I.Dünya Savaşı’nın başlamasından sonra, savaşın yol açtığı sorunları tartışmak amacıyla Mitnvochabend (Çarşamba Akşamı) adlı bir kulüp kurdu. Gerek dergiler, gerekse kulüp, dönemin aydınlarının ve siyasetçilerinin ilgisini çekti.
Delbrück, askerlik tarihi konusunda uzmanlaştı. Geschichte der Kriegskunst im Rahmen der politiscben Geschicbte (“Siyasi Tarih Çerçevesi içinde Savaş Sanatı Tarihi”) adlı kitabında Antik Çağ’dan Napoleon dönemine dek savaşların tarihini inceledi. Görüşlerini sayılara gömülmeden kesin ve zaman zaman basitleştirilmiş biçimde dile getirmesi, savaşlar tarihine bakış açısı, Büyük Friedrich ve Napoleon’un savaş stratejileri üzerine alışılagelenin dışında sonuçlara varması, dönemin birçok askerlik uzmanının eleştirilerine yol açtı.
Siyasi görüşleri açısından kendini “açık bir muhafazakâr” olarak tanımlayan Delbrück, anayasal monarşinin savunucularmdandı. İngiltere’nin güvencesinde, barış içinde bir dünyanın özlemini duyuyor, Avrupa’da, ülkeler arasındaki güç dengesinin sağlanması gerektiğine inanıyordu.
• YAPITLAR (başlıca): Das Leben des Feldmarschalls Grafen Neidhardt von Gneisenau, 2 cilt, 1880, (“Mareşal Kont Neidhardt von Gneısenau’nun Yaşamı”); Geschichte der Kriegskunst im Rahmen der politischen Geschichte, 5 cilt, 1900-1927, (“Siyasi Tarih Çerçevesi İçinde Savaş Sanatı Tarihi”); Bismarcks Erbe, 1915, (“Bismarck’m Mirası”); Vor und nach dem Weltkriege, 1926, (“Dünya Savaşı Öncesi ve Sonrası”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi