DENIS, Maurice (1870-1943) Fransız ressam ve sanat kuramcısı. Resimde Simgecilik’in (Sembolizm) önde gelen kuramcılarındandır.
25 Kasım 1870’te Fransa’da Granville’de doğdu, 13 Kasım 1943’te Paris’te öldü. Academie julian ve Güzel Sanatlar Okulu’nda öğrenim gördü. İzlenimcilik’e (Empresyonizm) tepki duyarak Gauguin’den etkilendi. Serusier, Vuillard ve Bonnard gibi ressamlarla birlikte Simgeciler’e ve Nabiler (Peygamberler) adını alan ressamlar grubuna katıldı. 1908-1919 arasında Academie Ransom’da ders verdi. 1919’da dinsel sanatla uğraşan ressam Georges Desvallieres (1861-1950) ile birlikte Ateliers d’Art Sacre’yi (Kutsal Sanat Atölyeleri) kurdu.
Deniş, sanat yapıtının değerinin, doğanın kusursuz taklidinden değil, malzemenin estetik kullanımından kaynaklandığını savunmuştur. Resmin “belli bir düzene göre renklerle boyanmış düz bir yüzey” olduğunu ileri sürmüş, konudan çok renklerin düzenini vurgulayan ve çağdaş resim kuramının temelinde yatan bir anlayışın ilk savunucularından biri olmuştur. Dinsel tutumu ve sanatın, sanatçının zihinsel durumunu yansıtması gerektiği yolundaki görüşleri nedeniyle Nabiler’in yarı mistik tutumlarıyla uyuşmuş, grubun kuramsal önderliğini üstlenmiştir. Daha sonraki yıllarda ise 14. ve 15. yy İtalyan fresk ressamlarının etkisine girmiş, bunun sonucunda sanatta konu ve perspektif gibi öğelere daha fazla yer vermiştir. Kuramsal yazılarını çeşitli kitaplarında toplamıştır.
En önemli yapıtlarından biri 1912’de yaptığı Champs Elysees Tiyatrosu’nvm tavan resimleridir. Cenevre’deki St.Paul Kilisesi’nin duvar resimlerinin yanı sıra, Fransa’daki birçok kilisenin de duvar resimlerini yapmıştır. Ayrıca taşbaskı (litografi), mozaik, kitap resmi ve vitray çalışmaları vardır. Aydınlık renkler ve yalın biçimler resminin belirleyici özeiliklerindendir.
Deniş, Simgeci Okul’un başlıca sanatçı ve kuramcılarından biridir. Fransa’da dinsel sanatın canlanmasında da etkili olmuştur.
•YAPITLAR (başlıca): Resim: Esin Perileri., 1893, Ulusal Modern Sanatlar Müzesi, Paris; Cezanne’a Saygı, 1900; Cennet. Kitap: Theories, 1912, (“Kuramlar”); Nouvelles theories, 1922, (“Yeni Kuramlar”); Histoire de l’art reli-gieux, 1939,(“Dinsel Sanatın Tarihi”);Serusier, sa v’ıe, son oeuvre, 1943, (Serusier, Yaşamı ve Yapıtları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi