FORD, Alexander (1908-1980) Polonyalı film yönetmeni. Savaş sonrası Polonya sinemasının kurucularındandır.
24 Kasım 1908’de Lodz kentinde doğdu, ABD’ de öldü. II.Dünya Savaşı öncesi yaptığı iki ilginç belgeselle tanındı. Legion Ulicy’de gazete satan çocukların yaşamını, Sabra’d a ise Filistin’deki Yahudi toplumunun yaşamını belgeledi. II.Dünya Savaşı çıkınca SSCB’ye gitti. Orada Polonyah sinemacı Jerzy Bossak’la birlikte Polonya Askeri Sinema Birliği’ni oluşturdu ve savaş süresince birçok belgesel çekti. Daha sonra bu belge filmlerden kurgu yaparak Bitwa Pod Lenino (“Leningrad Savaşı”) veMajdanek, Oboz Smierci (“Maydanek Temerküz Kampı”) adlı iki önemli uzun metrajlı film çıkardı.
Polonya sinema sanayiinin tüm altyapısı savaşta yok olduğundan, savaştan sonra sinemanın yeni baştan kurulması gerekiyordu. Bu işte en önemli görev Ford’un Sinema Birliği’ne düştü. Ford, sinema sanayiinin kamulaştırılmasıyla oluşturulan Film Pols-ki adlı kuruluşun başına getirildi. 1950’lerde toplumcu gerçekçi sinema anlayışını yansıtan üç önemli film yaptı. Genç sinemacıların çabalarını sürekli olarak destekledi. Ancak, Wajda ve Munk gibi genç sinemacıların ortaya çıkışıyla Polonya sinemasındaki konumu sarsıldı. 1960’ta gerçekleştirdiği tarihsel destan Kryzacy (“Haçlı Şövalyeleri”) Avrupa’da önemli bir ticari başarı kazandıktan sonra yönetmenliği bırakarak, zamanının tümünü Lodz’daki sinema okulunda yürüttüğü öğretim görevliliğine ayırdı.
Ancak 1968’de ülkesinde başgösteren Yahudi düşmanlığı nedeniyle bu görevi sona erdi. Önce siyasal göçmen olarak İsrail’e, ardından Danimarka’ ya gitti, daha sonra ABD’ye geçti. Orada da sinemacılığı sürdürdü. Hollywood’da çektiği en önemli filmlerinden biri Soljenitsin’in ilk Çember adlı yapıtının sinemaya uyarlaması oldu.
• YAPITLAR (başlıca): Mlodosc Szopena, 1952, (Chopin’ in Gençliği); Piatka Z Ulicy Braskiej, 1953, (“Barska Sokağının Beşleri”!; Der acbte Wochentag, 1957, (“Haftanın Sekizinci Günü”); Kryzacy, 1960, (“Haçlı,Şövalyeleri”); Pierwzszy dzien Wolnosci, 1964, (Özgürlüğün ilk Günü); The First Circle, 1972, (İlk Çember); The Martyr, 1975.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi