DOVÇENKO, Aleksandr (1894-1959) SSCB’li sinema yönetmeni. Konulara getirdiği yoğun şiirsellikle tanınmıştır.
Aleksandr Petroviç Dovçenko 12 Eylül 1894’te Ukrayna’da doğdu, 1956’da Kiev’de öldü. Bir köylü ailesinin oğluydu. Önce ilkokul öğretmenliği, daha sonraları elçilik yaptı. 1923’te Kiev’e dönünce, çizgi roman ressamlığına başladı. Sinema üstüne bir bilgisi olmadığı halde, sinemacı olmaya karar vermişti. 1926’da kendisine en yakın sinema stüdyosunun bulunduğu Odessa’ya gitti.Yönetmenliğini paylaştığı ilk film olan Vasya-reformator (“Reformcu Vasya”) sansür edildi. Bundan yılmayan Dovçenko, 1928’de ilk önemli filmi olan Zvenigora’yı çekti. Film, Ukrayna’yı bütün yönleriyle ele alan deneysel, lirik bir şiir-film olarak övgüyle karşılandı. Dovçenko’nun en büyük başarısı 1930’da çektiği Zemlya’dır (“Toprak”). Film estetik olgunluğu ve görsel zenginliğiyle dikkati çekti. İlk sesli filmi IvarTda Dinyeper Neh-ri’ndeki baraj yapımını ele aldı. II. Dünya Savaşı sırasında, bir ara savaş muhabirliği yaptı ve savaş filmleri çekti. Büyük bir Rus bitki bilimcisinin hayatını ele alan Mişurin 1946’da çekildi. 1948’de gösterime girdi. 1930’larda tasarladığı, Ukrayna’da bir köyün gelişimini konu edinen bir üçleme ise, ancak, Dovçenko’nun ölümünden sonra karısı Yulia Solntseva tarafından tamamlandı. Dovçenko’nun sinema üzerine yazdığı yazılar bir kitapta toplanmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Vasya-reformator, 1926, (“Reformcu Vasya”); Zvenigora, 1928; Arsenal, 1929; Zemlya, 1930, (“Toprak”); Ivan, 1932; Aerograd, 1935; Skors, 1939; Mişurin, 1946.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi