EHRLICH, Eugen (1862-1922) Rumen asıllı Avusturyalı hukukçu. Hukukta Sosyolojik Okul’un izleyicilerindendir.
14 Eylül 1862’de Romanya’nın Bukovina (Ukrayna’da Chernovtsy) kentinde doğdu, 2 Mayıs 1922’de Viyana’da öldü. Yahudi bir ailenin oğluydu. Viyana Üniversitesi’nde hukuk öğrenimi gördü. Aynı üniversitede birkaç yıl çalıştıktan sonra 1899-1914 arasında Romanya’da Czernowitz Üniversitesi’nde Roma hukuku dersleri verdi. Genç yaşında din değiştirerek Katolik oldu, ama öğrenimini tamamladıktan sonra Yahudiler’in sorunlarıyla ilgilenmeye başladı. I. Dünya Savaşı’nın ardından ortaya çıkan Yahudi düşmanlığı nedeniyle üniversitede ders vermesi engellendi.
Ehrlich 19.yy sonlarında sosyal bilimlere artan bir önem verilmesinin de etkisiyle hukuku toplumsal çevre ve koşullar içinde ele almayı amaçlayan akımın izleyicilerindendi. Hukukta Sosyolojik Okul olarak adlandırılan bu akımın öncüleri Rudolf von Jhering ve Otto von Gierke’den etkilendi.
Ehrlich’e göre, hukukun amacı yalnızca çelişkileri çözecek yasalar yaratmak olmamalıdır. Hukuk bilimi, örgütlü insan topluluklarında gözlenen davranış biçimleriyle ilgili yazılı hale getirilmemiş gelenek ve görenekleri de ele almalıdır. Bu kuralları derleyip sistemleştirmek bir hukuk sosyologunun ilk görevidir. Ehrlich bu düşünceden yola çıkarak hukukun birbirini tamamlayan iki kaynaktan yararlanılarak düzenlenmesi gerektiğini söyler. Bunlardan birincisi yararlı olabilecek örnekleri ve bunların yazılı açıklamalarını içeren hukuk tarihi ve hukuk bilimi, İkincisi geçerliliğini sürdüren gelenek ve göreneklerin ortaya çıkardığı yaşayan hukuktur.
Ehrlich en önemli çalışması sayılan Grundlegung der Soziologie des Rechts (“Hukuk Sosyolojisinin Temelleri”) adlı kitabında ailelerde ve işyerlerinde “yaşayan hukuk” konusunu inceledi. Kitabında, rastlantısal gözlemlerin doğurabileceği yanlışlara yer vermemek için Czernowitz Üniversitesi’nde çalıştığı dönemde bir “yaşayan hukuk” semineri düzenledi. Öğrencilerini çevredeki toplulukların yaşam biçimlerini incelemeye gönderdi. Bu yolla Bukovina’da farklı ırklara mensup ailelerde gözlenen farklı kuralları ve bunların Avusturya yasalarından ayrılan yönlerini ortaya çıkardı.
Ehrlich, Hermann Kantorowicz’in öncülük ettiği özgür hukuk hareketini destekleyenlerden biri olarak, geleneksel hukuk mantığı içinde devlete verilen abartılmış önemi eleştirdi. Hukukun eksiksiz ve kendine yeterli bir sistem olduğu ve her türlü davaya tek bir çözüm getirebileceği konusundaki görüşe karşı çıktı. Hukuk mantığının, adaletin tek güvencesinin yargıcın kişiliğine bağlı olduğu gerçeğini gizlediğini, otoritenin hukuk yoluyla sağlanmasının çıkarların sezgisel biçimde dengelenmesinden başka bir şey olmadığını ileri sürdü.
• YAPITLAR (başlıca): Grundlegung der Soziologie des Rechts, 1913, (“Hukuk Sosyolojisinin Temelleri”); Die juristische Logik, 1918, (“Hukuksal Mantık”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi