FALLOPPIO, Gabriele (1523-1562) İtalyan anatomi bilgini. Özellikle işitme ve üreme organlarına ilişkin çalışmalarıyla anatomi biliminin gelişiminde etkili olmuştur.
Modena’da doğdu, 3 Ekim 1562’de Padova’da öldü. Bir süre din eğitimi aldıktan sonra Modena’da tıp öğrenimine başlayan Falloppio, öğrencilik yıllarında katıldığı birkaç ameliyatın başarısız sonuçlarından etkilenerek cerrahi çalışmalarını bıraktı ve kendisini tümüyle bilimsel araştırmalara verdi. Padova’da büyük bir olasılıkla Colombo’nun öğrencisi olduktan sonra Ferrara Üniversitesinden diplomasını aldı ve aynı üniversitede anatomi dersleri vermeye başladı.
1548’de Pisa Üniversitesi’nin çağrısını kabul ederek anatomi profesörlüğünü üstlendiyse de, canlı insan vücudu üzerinde anatomi çalışmaları yaptığını öne süren kanıtsız suçlamalar karşısında görevinden ayrılıp Floransa’ya geçti. Orada, Medici Hayvanat Bahçesindeki aslanlar üzerinde yaptığı anatomi araştırmaları sonucunda Aristoteles’in savını çürüterek, kemiklerin som yapıda olmadığını, ortasında bir ilik kanalı bulunduğunu kanıtladı. Kendisine yöneltilen tüm suçlamalara karşın Padova Universitesi’nden yeniden profesörlük önerisi alan Falloppio, 1551’de, Colombo’nun ayrılmasıyla boşalan anatomi kürsüsünün başına geçerek, büyük bir ilgiyle izlenen derslerini ölünceye değin sürdürdü.
1561’de yayımlanan Obseruationes anatomicae (“Anatomi Gözlemleri”) adlı yapıtında, Vesalius’un ünlü De humani corporis fabrica’smı (“insan Vücudunun Yapısı Üstüne”) inceleyerek yer yer geliştiren ve bazı yanlışlarını düzelten Falloppio’nun anatomi çalınmaları, neredeyse vücudun tüm organlarını kapsayacak kadar geniştir. Üreme, boşaltım ve işitme organı, dolaşım ve sinir sistemi, kemik ve dişlerin oluşumu, iskelet, kaslar, özellikle yüz kasları üzerindeki incelemeleri anatomiye değerli veriler kazandırmıştır.
Memelilerin dişisinde yumurtanın yumurtalıktan dölyatağına inmesini sağlayan kanalları (“Falloppio borusu”) ve dölyatağının yuvarlak bağım ilk kez o tanımlamış, kulağın anatomisine ilişkin açıklamalarıyla, izinden gittiği Vesalius’u aşmıştır. İç kulaktaki yarımdaire kanalları, salyangoz (koklea), salyangozun alt ve üst yüzeyindeki kanallar ile orta kulaktaki üzengi kemiğini ilk kez ayrıntılı ve doğru olarak tanımlayan da Falloppio’dur.
İskelet sistemini de çok başarılı bir biçimde tanımlayan Falloppio, kafatasındaki ve yüzdeki derialtı kaslarını incelemiş, alt çenenin yana hareketini sağlayan kanatsı kasların, çiğneme kaslarının ve göz-çukuru kaslarının işlevini açıklamış, kafatası sinirlerini kendisinden önceki anatomi bilginlerinden çok daha ayrıntılı inceleyerek şakak kemiğinde yüz sinirinin geçtiği kanalı (“Falloppio kanalı”) bulmuştur.
Özellikle işitme ve üreme organlarını adlandırmakta kullanılan pek çok Latince terimin de yaratıcısı olan Falloppio, genç yaşta ölmesine karşın, Galenos’ tan beri sürüp giden kimi ilkelerin yanlışlığını ortaya koyarak Rönesans tıp anlayışının gelişmesine büyük katkıda bulunmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Observatıones anatomicae, 1561, (“Anatomi Gözlemleri”); Opera omnia, (ö.s.), 1584, 2 cilt, (“Tüm Yapıtları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi