FIELDING, Henry (1707-1754) İngiliz, yazar. Romanın yeni bir tür olarak ortaya çıkmasına öncülük edenlerdendir.
22 Nisan 1707’de İngiltere’nin Somersetshire bölgesinde doğdu, 8 Ekim 1754’te Lizbon’da öldü. Soylu bir aileden gelmesine karşın hiçbir zaman sürekli bir gelir kaynağına sahip olamadı. On iki yaşındayken Eton College’da öğrenim gördü.. Bu okulda Pitt, Fox gibi sonradan İngiltere’nin ünlü devlet adamları olacak kişilerle arkadaşlık kurdu. Sağlam bir edebiyat öğreniminin ardından Hollanda’ da Leyden’de hukuk okumaya karar verdi. Ancak, parasal sıkıntıya düşerek 1728’de diplomasını alamadan Leyden’den ayrıldı ve Londra’ya yerleşti. 173 7’ye değin süren Londra döneminde iki Moliere uyarlaması (Cimri ve Zoraki Tabip), zamanın popüler tragedyalarını taşlayan The Tragedy of Tragedies or Tom Thumb (“Tragedyaların Tragedyası ya da Tom Thumb”) adlı bir yergi (burlesque) ile Pasquin ve The Historical Registerfor 1736 (“1736 İçin Tarihsel Kayıt Defteri”) adlarında iki de fars yazdı. Son iki oyun zamanın başbakanı Sir Robert Walpole’u yerin dibine batıran taşlamalarla doluydu. 1737’de Parlemento’dan geçirilen ve bir oyunun sahnelenmesi için izin alma kuralını getiren İzin Kararnamesi bu tür siyasal nitelikli taşlamalarla para kazanmayı sürdürmesine engel oldu. Bunun üzerine yeniden avukat olmaya karar vererek ünlü hukuk okulu Middle Temple’a girdi. Kısa bir süre sonra baroya kabul edildi, bir yandan da 1739-1741 arasında The Champion adlı dergide köşe yazarlığı yaptı.
Yergiciliği
1740’ta çağdaşı Samuel Richardson’un Pamela, or Virtue Rewarded(“Pamela ya da Ödüllendirilen Erdem”) adlı yapıtının yayımlanması, Fielding’in yaşamında bir dönüm noktası oldu. Yapıt, tipleme ve anlatım açılarından ilk modern İngiliz romanı sayılmasına karşın, geniş kapsamlı ahlak sorunlarını cinsellik sorunuyla sınırlaması nedeniyle zayıf bulunmuştu. Romanın kahramanı genç ve alımlı Pamela büyük bir titizlikle koruyageldiği iffetini, onu baştan çıkarmaya çalışan Mr.B’ye toplumsal konumu kendisinden üstün olduğu için rahatlıkla teslim ediyordu.
Bu yapaylığı Fielding 1741’de, büyük bir olasılıkla kendi kaleminden çıkan, Shamela ile eleştirdi ve Ingiliz edebiyatının en ünlü parodilerinden birini yazdı. Bir yıl sonra aynı alaylı tavrını sürdürerek, bir anlamda Richardson’a romanın nasıl yazılması gerektiğini göstermek üzere, The History of the Adventu-res of Joseph Andrews and His Friend Mr. Abraham Adams (“Joseph Andrews ile Arkadaşı Mr. Abraham Adams’ın Serüvenlerinin Tarihi”) adlı romanını yayımladı. Burada Joseph, Pamela’nın erkek kardeşi olarak tanıtılıyordu. Onun da başında bir yığın ahlak sorunu vardı. Ama Joseph her şeyin üstesinden geliyordu. Fielding yapıtında, temelde çok ciddi olan sorunları oldukça komik, hatta farsa benzer durumlar içinde gösteriyordu.
1743’te Miscellanies (“Derlemeler”) adı altındaki üç ciltlik kitabında, siyasal yergilerini derledi. Bundan sonra yaşamı oldukça güç bir döneme girdi. Sağlığı bozuldu, kızı ve karısı öldü. Geçim sıkıntısı da çeken Fielding bir ara yargıçlık yaptı. Ancak Şubat 1749’da en önemli romanı Tom Jones ’un basılmasıyla durumu oldukça düzeldi. Londra’nın Westminster, Middlesex gibi en önemli bölgelerinde bir hukuk adamı olarak ün kazandı. Hukuk alanındaki hizmetlerinden dolayı da İngiliz tarihine bir sosyal reformcu olarak geçti.
1751’de Amelia adlı romanı yayımlandı. Aynı yıllarda kendini bütünüyle Covent Garden Journal gibi haftalık dergilerdeki yazılarına ve hukuk konularındaki makalelere verdi. 1754’te sağlığı iyice bozulunca hava değişimi için ikinci eşiyle birlikte Lizbon’a gitti ve orada öldü. Bu son yolculuğunda tuttuğu günlük Journal of a Voyage to Lisbon (“Lizbon’a Bir Yolculuğun Günlüğü”) adı altında ertesi yıl yayımlandı.
Romanları
Fielding kendi imzasıyla basılan üç romanından en çok Tom Jones ile tanınır. On sekiz bölümden oluşan bir romanın konusu alt başlığında da belirtildiği gibi bulunmuş bir bebeğin geçirdiği serüvenlerle ilgilidir. Tom Jones’un serüveni, kırdan kente doğru bir yön izler. Joseph Andrews’da ise bu doğrultu tersine çevrilmiştir. Londra’nın çekici havasından kırlara koşulur. 18.yy İngiliz edebiyatının genel havası içinde kırsal yaşamın erdeminden dem vurulmuşsa da Fielding, “kır eşittir erdem, kent eşittir kötülük” mekanik eşitlemesine başvurmamıştır. Onun inancına göre kötülük, iyilik ya da erdem kesin çizgilerle ayrılan kavramlar değildir. Herkes kötüyle iyinin bir karışımından oluşur. Erdem, doğuştan var olan bir şey değil, uzun ve acılı mücadelelerden sonra elde edilebilen bir nimettir. Bu bağlam içinde Ric-hardson’un kahramanları tepeden tırnağa erdemi simgelerken, Tom Jones akla gelmedik rezaletlere karışabilmiş, ama sağduyusunu ve iyi kalpliliğini koruyarak bir yığın zor durumdan kurtulmuştur.
Fielding’in Joseph Andrews romanındaysa iki karakter ön plandadır. Aslında Joseph bir süre sonra bütünüyle geriye çekilip sahneyi papaz Adams’a bırakır. Fielding’in, romanın girişinde Cervantes’ten etkilendiğini açıklamasından da anlaşılacağı gibi, papaz Adams, Don Kişot benzeri kitaplardan esinlenerek yarattığı bir hayal dünyasında yaşar. Sürekli aldatılmasına karşın kitaplara olan güvenini hiç yitirmez. Saçma sapan işler yapar ama, gene de iyi niyetini sonuna dek korur.
Fielding yarattığı ölümsüz tiplerle İngiliz edebiyatı tarihinde seçkin bir yere sahiptir. Ayrıca gerek Joseph Andrews’z gerekse Tom Jones’ a yazdığı önsözlerle İngiltere’de roman kuramının oluşmasına öncülük etmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): The Tragedy of Tragedies, or Tom Thumb, 1730, (“Tragedyaların Tragedyası ya da Tom Thumb”); Pasquin, 1736; The Historical Register for 1736, 1736, (“1736 İçin Tarihsel Kayıt Defteri”); The History of the Adventures of Joseph Andrews and His Friend Mr. Abraham Adams, 1742, (“Joseph Andrews ile Arkadaşı Mr. Abraham Adams’ın Serüvenlerinin Tarihi”); Miscella-nies, 1743, (“Derlemeler”); Tom Jones, 1749; Amelia, 1751; The Journal of a Voyage to Lisbon, (ö.s.), 1755, (“Lizbon’a Bir Yolculuğun Günlüğü”).
• KAYNAKLAR: M.C.Battestin, The Moral Basis of Fielding’s Art, 1959; A.C.McKillop, Early Masters of English Fiction, 1956; I.Watt, The Rise of the NovelıStudi-es in Defoe, Ricbardson and Fielding, 1966.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi