FRIEDRICH I [Barbarossa] (1123-1190) Alman (Kutsal Roma-Germen) imparatoru. Kilisenin imparatorluk üzerindeki egemenliğine son vermeye ve Batı Avrupa’da Alman üstünlüğü kurmaya çalışmıştır.
I. Friedrich Barbarossa (Kızılsakal) Waiblingen’ de doğdu. Bazı kaynaklarda doğum yılı 1122 olarak da geçer. Anadolu’da Silifke Çayı’nda boğularak öldü. Hohenstaufen ailesinden İmparator Konrad’m yeğenidir. Annesi Welf ailesinden Bavyera dükü IX. Heinrich’m kızkardeşidir. iki aile arasındaki çatışma Almanya’da uzun süre karışıklıklara neden olduğundan I. Friedrich’in Frankfurt Diyeti’nce (meclis) Almanya kralı seçilmesi ülkenin birliği açısından önemli bir adım oldu.
I. Friedrich, 1152’de III. Konrad’m ardından Almanya kralı oldu. 1156’da Welfler’le süregelen çatışmayı ortadan kaldırmak için kuzeni Aslan Hein-rich’e Saksonya ve Bavyera’da özerklik tanıdı ve Bavyera dükü unvanı verdi. Avusturya’yı Heinrich Jasomirgott yönetiminde babadan oğula geçen bir dükalık haline getirdi. Daha sonra, fazla başına buyruk davranan feodal prensleri denetlemek ve imparatorluk gücünü egemen kılmak için Güney Almanya’da Ren ırmağı boyunca ilerledi. Tahtın varisi durumundaki Beatrice ile evlenerek Burgindi-ya’yı toprakları arasına kattı. Bu gelişmeler Doğu Almanya’da Elbe ırmağı boyunca ilerleyerek İslav topraklarım imparatorluğa bağlayan Saksonya dükü Aslan Heinrich’in başarılarıyla birleşince Almanya’nın iç bütünlüğü sağlanmış oldu.
I. Friedrich bir yandan ülkenin içişleriyle uğraşırken, öte yandan da kilisenin imparatorluk üzerindeki baskısına son veren düzenlemeler yaptı. 1122 Worms Konkordatosu ile kilisenin yetkisine bırakılan dini atama işlerine karışması papalık ile ilişkilerini gerginleştirdi. Ancak Papa IV. Adrianus’un dinde reform yanlısı Roma Komünü lideri Brescia’lı Ar-nold’a karşı yardım istemesiyle 1154-1155’de Roma’ ya bir sefer düzenledi. Arnold’un asılmasıyla sonuçlanan seferde Papa I. Friedrich’e Kutsal Roma-Germen İmparatorluğu tacını giydirdi.
1157’de Besançon Diyeti’nde Papa’nın tavırlarının imparatorluğun bağımsızlığım zedeleyici nitelikte görülmesi üzerine, 1158’de İtalya’ya ikinci bir sefer başlattı. Kendisine karşı koyan Milano’yu kuşattıktan sonra imparatorluk haklarım belirlemek üzere Ron-caglia’da bir diyet topladı. Seferin başka bir amacı da düzenli işleyen mali bir yönetim kurmak ve İtalya’yı vergiye bağlamaktı. 1161’de Kuzey İtalya kentlerinin tüm direnişi kırıidı ve sefer başarıyla sonuçlandı.
1166’da Sicilya Kralı I. William ölünce I. Friedrich Sicilya’ya bir sefer başlatmak istedi. Ama, imparatorluğun artan gücünden ürken Papa III. Alexander’ m kışkırtmalarıyla 1168’de Kuzey İtalya kentlerini de kapsayan Lombardiya ittifakı kuruldu. Planlarını bir süre erteleyen I. Friedrich 1174’te küçük bir ordu ile İtalya’ya döndü. Birçok başarısız saldırıdan sonra 1176’da Legnano Savaşı ile kesin yenilgiye uğradı. Aynı yıl Papa ile barış yaptı. 1183’te Konstanz Antlaşması ile de Lombardiya İttifakı ile çatışmaya son verdi.
I. Friedrich Almanya’ya döndüğünde Legnano yenilgisinin sorumlusu olarak gördüğü Alman soyluları ile mücadele etti. Asker göndermeyi reddeden kuzeni Aslan Heinrich’i mahkemeye verdi, Bavyera ve Saksonya’daki topraklarını elinden aldı ve onu sürgüne yolladı.
I. Friedrich, yaşamının son yıllarında oğlu Heinrich’i, Sicilya Kralı II. William’ın varisi konumundaki kızı ile evlendirdi. Böylece II. William’ın ölümünden sonra İtalya’nın en güçlü krallığı yönetimine geçti. III. Haçlı Seferi nedeniyle Kudüs’e giderken Anadolu’da öldü.
• KAYNAKLAR: P. Munz, Frederick Barbarossa, 1969; H. Simonsfeld, Jahrbücher des deutscben Reiches unter Friedrich I, 1908; G. Waitz ve B. Von Simon (der.), Gesta Friedrici I, 1912.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi