FİLİP II (İÖ 382 – 336) Makedonya kralı. Hellen Birliği’nin kurucusudur.
II. Filip (Philippos) İÖ 382’de doğdu, İÖ 336’da Makedonya’da Aigai’de öldü. Söylenceye göre He-rakles’in soyundan gelen Argead hanedanından Makedonya kralı II. Amintas’m oğludur. Çocukluğunda rehine olarak bulunduğu Tebai’de Yunan kültürüyle yetiştirildi.
İÖ 359’da kardeşi III. Perdikkas’ın öldürülmesi üzerine çocuk yaştaki yeğeni Amintas adına yönetime el koydu. İç karışıklıkları bastırdıktan sonra kendisini kral ilan etti. Yunanistan’ın da katılacağı birleşik bir Balkan devleti kurup o dönemde en büyük karşı güç olan Persler üzerine bir sefer düzenlemeyi amaçladı. Önce Yunan kolonilerine saldırdı. İÖ 357’de Amfi-polis, Pidna ve Potideia kentlerini ele geçirip Makedonya’nın sınırlarını denize dek ulaştırdı. Ardından kuzeye yönelip Trakya’daki Odrisler Krallığı’na seferler düzenleyerek geniş topraklar edindi. Meriç Irmağı üzerinde kendi adını verdiği Filippopolis (Filibe) kolonisini kurdu.
Bu sırada Orta Yunanistan’daki Delfoi tapmağının hâzineleri konusunda Fokisliler’le Tebaililer arasında çıkan çatışmada Tebaililer’den yana tavır alarak İÖ 354’te Tesalya’ya girdi. İÖ 352’de Fokisliler’i yenilgiye uğratıp Tesalya’dan çıkardı. Feray’ı ele geçirip tiranlığı kaldırdı. Termopilai geçidine dek ilerledi. Geçidin Atmalılar tarafından tutulması üzerine geri döndü.
Bu arada Makedonya’dan ayrılıp Atina ile birleşen Halkidikya Yarımadasındaki kentlerle mücadele etti. İÖ 349’da Olintos’u kuşattı. O sırada hatip Demosthenes’in halk meclisinde verdiği söylevlerle kışkırttığı Atina, Makedonya’ya savaş açarak Olintos’a yardım gönderdi. Ancakyardım gelene değin II. Filip kenti ele geçirerek yakıp yıktı. Bunun üzerine öbür Halkidikya kentleri de II. Filip’in egemenliğini tanıdı ve tüm yarımada Makedonya’nın eline geçti. İÖ 346’da Atina ile savunma ittifakını da içeren bir barış antlaşması yaptı.
Öte yandan Orta Yunanistan’daki Delfoi tapmağı sorunu sürüyordu. İÖ 346’da Delfoi amfiktiyonisi (dini birlik) kentlerinin isteği üzerine yeniden bölgeye giden II. Filip Fokisliler’i yenerek yaklaşık on yıldır süren savaşı sona erdirdi. Yunanistan içlerinde toprak edindikten sonra Makedonya’nın siyasi ve askeri egemenliği altında bir konfederasyon oluşturup Pers Krallığı’na saldırmayı planladı. Tehlikeyi sezen Persler Yunanlılar’ı Makedonya’ya karşı kışkırtıp parasal destek sağladılar.
Bu dönemde Yunanistan’da iki siyasi akım vardı. Isokrates’in başı çektiği Panhelenistler, bir Yunan devleti saydıkları Makedonya ile birleşip Persler’e karşı mücadelenin doğruluğunu savunuyorlar ve Anadolu’daki Yunan kentlerinin Persler’den kurtarılmasını amaçlıyorlardı. Demosthenes’in önderlik ettiği öteki grup ise II. Filip’in Olintos gibi Atina’yı da yerle bir edeceğini bu nedenle daha uzak bir tehlike olan Persler’den yardım almanın doğru olacağını savunuyordu.
II. Filip İÖ 344’te Tesalya birliğinin başkam oldu. İÖ 343’te Epeiros’u (Epir) egemenliği altına alarak kayınbiraderi Aleksandros’u kral yaptı. İÖ 341’de Trakya’nın büyük bir bölümünü ele geçirdi.
İÖ 339’da Lokrisliler Delfoi’ye saldırınca Amfik-tiyonlar bu sorunu çözümlemekle II. Filip’i görevlendirdiler. Bu sırada Iskitler’e karşı bir seferde bulunan II. Filip Orta Yunanistan’a inerek Elateia kentini ele geçirdi. Bunun üzerine paniğe kapılan Atmalılar Demosthenes’in girişimiyle eski düşmanları Tebaililer’le ittifak yaptılar. Öbür kentlerin de yardımıyla II. Filip’i engellemeye çalıştılar. Ancak onun İÖ 338’de Amfisa’yı da ele geçirmesi üzerine Biotya’ya çekildiler. Aynı yılın Ağustosu’nda Haironeia’da yaptıkları savaş Atinalılar’m yenilgisiyle sonuçlandı. Bu savaşta Makedonya ordusunun sol kanadını o zaman 18 yaşında olan oğlu İskender yönetti. Haironeia savaşının ardından tüm Yunanistan II. Filip’in denetimine geçti. Atina ise Demosthenes kentten ayrıldıktan sonra II. Filip’le barış yaptı. Atinalılar II. Filip’e ve oğlu İskender’e yurttaşlık sanı verdiler.
II. Filip tüm Yunan kentlerini birleştirmek amacıyla IÖ 338’de Korint’te bir kongre topladı. İsparta dışındaki tüm kentler “Kurucu Meclis” niteliğindeki bu kongreye katıldı. Bu kentler arasında özerkliklerini korumak kaydıyla savunma ve saldırı ittifakları yapılarak “Hellen Birliği” kuruldu. Birliğin işlerini “Hellenler’in Ortak Sinhedrionu” adlı meclis yürütecekti. Aynı zamanda yüksek mahkeme niteliği de taşıyan bu mecliste her kent önemi ve askeri gücüne göre belirlenen sayıda delege ile temsil edilecekti. Birliğin savaşa girmesine bu meclis karar verecek, karara uymayanlar birlik ordusu tarafından cezalandırılacaktı.
Yalnızca Yunanlılar’ı kapsayan birliğe Makedonya kanlamıyordu. Ancak Herakles soyundan gelen II. Filip kendi kişiliğinde Makedonya ve Hellen Birliği arasındaki bağı kurup birlik ordusunun başkomutanı oldu.
İO 337’de Korint’te yapılan bir toplantıda II. Filip, İsokrates’in savunduğu tez doğrultusunda Hellen Birliği’ne Persler’e karşı savaş önerdi. Önerisi kabul edilen II. Filip başkomutan oldu. Anadolu’ya öncü güçler göndererek Persler’e resmen savaş açtıysa da IÖ 336’da başkent Aigai’de kızı Kleopatra’nın düğününde bilinmeyen bir nedenle öldürüldü.
Yerine geçen oğlu III.İskender (Büyük) babasının yolundan giderek ülkesinin sınırlarını Hindistan’a dek genişletti.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi