FRİEDRİCH II (1194-1250) Kutsal Roma-Germen imparatoru, Sicilya ve Kudüs kralı. Merkezi bir İtalya devleti oluşturmaya çalışmıştır.
26 Aralık 1194’te Ancona (İtalya’da) yakınlarında Iesi’de doğdu, 13 Aralık 1250’de Fiorentino’da (İtalya’da) öldü. I. Friedrich’in torunu, Sicilya Kralla ğı’nın varisi Konstanz ile VI. Heinrich’in tek çocuğudur. 1197’de babasının ölümü üzerine annesi tarafından Sicilya’ya götürüldü. Annesinin ölümüyle de 1198’de Sicilya kralı oldu. Papa III. Innocentius 4 yaşındaki kralın vasiliğini ve Sicilya Krallığı’nın bütünlüğünü korumayı üstlendi.
II. Friedrich’in yaşının küçüklüğü Sicilya’da, iktidarı ele geçirme amacı güden soyluların birbirleriyle çatışmasına neden oldu. Almanya’da da Alman prensleri Friedrich’in amcası Philip ile rakibi Welf ailesinden IV. Otto’yu Almanya kralı seçmişlerdi. Böylece Almanya’da iki başlı bir yönetim oluşmuştu. 1208’de rüştünü ilan eden Friedrich, 1209’da Sicilya’ da denetimini sağladı. 1211’de amcası Phiiip’in ölümü üzerine oğlu Heinrich’i Sicilya kralı yaparak Almanya’ya gitti. 1212’de Frankfurt’ta Alman prensleri tarafından Almanya kralı seçildi. Aynı yıl Fransa ile rakip kral IV. Otto’ya karşı ittifak yaptı. 1214’te IV. Otto’nun Fransa kralı II. Philip tarafından Bouvines’te yenilgiye uğratılması üzerine Papa III. Innocentius tarafından Roma kralı olarak tanındı. 1220’de Roma’da Papa III. Honorius’un elinden imparatorluk tacını giydi.
II. Friedrich Alman prenslerine ayrıcalıklar tanıyarak sorun çıkarmamalarını sağladı ve Sicilya’ya döndü. Müslüman ayaklanmaları bastırdı, ticarete ve bazı üretim kollarına devlet denetimi getirdi. 1226’da Kuzey İtalya’da Cremona’da imparatorluk haklarını belirlemek için bir diyet (meclis) topladı. Fakat imparatorluğun Kuzey İtalya’da egemenlik kurmasına karşı çıkan Lombardiya kentleri bu diyete katılmadı. Aynı nedenle Papa IX. Gregorius da Kudüs seferini ertelediği gerekçesiyle imparatoru aforoz etti. 1228’de doğu seferini başlatan II. Friedrich, Eyyubi-ler’le anlaşarak Beytlehem, Nasıra ve Kudüs’ü aldı ve Kudüs kralı oldu.
Doğu seferinden dönen II. Friedrich Sicilya’yı kuşatan papalık güçlerini yenilgiye uğratıp aforozu kaldırttıktan sonra, 1231’de devletin merkezileşmesini kurumsallaştıran Melfi Yasası’m hazırlattı. Feodal devletin yerini merkezi devlete bırakması yönünde önemli bir adım olan bu yasa ile kentlerin özerklikleri kaldırıldı, merkezi bir yargı ve yönetim yapısı kuruldu, dini ayrıcalıklar kısıtlandı. Kentler arasında tek gümrük tarifesi, ortak altın standardı teşvik edildi, toprak ve şahıs vergisi kondu.
II. Friedrich, Sicilya’da merkezi denetimi sağladıktan sonra Kuzey İtalya’ya ilerledi. Kentlerin büyük bir çoğunluğu gücüne boyun eğmesine karşın oğlu Heinrich’in Lombardiya kentleri ile işbirliği yapması üzerine İtalya’da tam bir başarı sağlayamadan Almanya’ya döndü. Heinrich tutuklandı, 1237’de oğlu 9 yaşındaki Konrad’ı Almanya kralı seçtirdi. Aynı yıl Lombardiya kentleri ittifakını Cortenuova’da yenilgiye uğrattı. Bunun üzerine Papa IX. Gregorius tarafından ikinci kez aforoz edildi.
Merkezi bir İtalya devletini amaç edinen II. Friedrich 1237’den sonra Almanya’ya geri dönmedi ve yaşamının kalan yıllarını Sicilya’da geçirdi. Kuzey İtalya kentlerinin ve Papa’nın boyun eğmemesi nedeniyle, İtalya’da savaş yıllarca sürdü. II. Friedrich’in ordusu 1248’de Parma yakınlarında yenilgiye uğradı. İki yıl sonra koşullar yeniden lehine döndüğü sırada II. Friedrich, Almanya ve İtalya’yı kargaşa içinde bırakarak öldü.
II. Friedrich döneminde Sicilya, Arap, Yahudi ve Hıristiyan bilim adamları ile önemli kültür merkezlerinden biri oldu. II. Friedrich, Aristoteles ve İbn Rüşd’ün (Averroes) etkisiyle tüm dinlerden bağımsız, doğanın kendi nedenselliğine dayanan bir evren kavramı geliştirdi. Doğa bilimleri ve matematikte gerçeği bulma tutkusu sonucu deneyler ve gözlemler yaptı. Tüm bunlar kilisenin tepkisine yol açtı ve dinsiz olarak nitelendirilmesine neden oldu.
• KAYNAKLAR: F. Kampers, Kaiser Friedrich II. der Wegbereiter der Renaissance, 1929; E. Kantorowicz, Kaiser Friedrich II., 1927; G. Masson, Frederick II of Hohenstaufen, 1957.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi