DOBROLYUBOV, Nikolay Aleksandroviç (1836-1861) Rus düşünür ve edebiyat eleştirmeni. Geleneksel, romantik edebiyatı yadsıyan çalışmalarıyla gerçekçi Rus edebiyatına katkıda bulunmuştur.
6 Şubat 1836’da bugünkü adı Gorki olan Nizhny Novgorod kentinde doğdu, 30 Kasım 1861’de St. Petersburg’da öldü. Önceleri bir papaz olan babasının etkisinde başladığı ilahiyat öğrenimini yarıda bırakarak 1853’te St. Petersburg’ daki Yüksek Pedagoji Enstitüsü’ne girdi. Bu dönemde edebiyat eleştirileri yazmaya başladı. 1856’da ilk yazılarını yayımladığı dönemin liberal dergisi Sovremennik’in (“Çağdaş”) yöneticileri arasına katıldı, Çernişevski’nin yakın çalışma arkadaşlarından biri oldu. Çok kısa süren yaşamının sonuna değin burada yazdı, yüzlerce makale ve inceleme yayımladı. Tutulduğu verem hastalığından kurtulamayarak 25 yaşındayken öldü.
Dobrolyubov faydacı (utiliter) akıma yakın düşünceleriyle dönemin Rus edebiyatında etkin olan gele-nekselci ve romantik eğilimlere karşı çıktı. Batıda gelişen bilimsel yenilikleri temel alan görüşleriyle Rus maddeci düşüncesine katkılarda bulundu. Vissarion Belinski’nin temellerini attığı estetik anlayışı geliştirerek, dönemin edebiyatında yeni bir anlayış olan eleştirel gerçekçilik için çalıştı. Edebiyat ürünlerinden çok yaşamın kendisini irdeleyen yazılar yazan Dobrolyubov için, bir sanat yapıtının değeri “yaşamı betimleyişindeki doğruluk”tu. İvan Gonçarov’un ünlü romanı Oblomov’dan hareketle yazdığı “Oblo-movculuk Nedir?” adlı denemesi de, romandan çok, yazarın aynı adlı kahramanının Rus halkı içinde simgelediği eğilimleri ve düşünüş biçimini eleştirmeyi amaçlıyordu.
Çok kısa süren yazarlığı ile dönemin radikal aydınları arasında seçkin bir yere sahip olan Dobrol-yubov’un çalışmaları ancak ölümünden çok sonra kitaplaşarak yayımlanabildi.
• YAPITLAR (başlıca): Pervoye polnoye Sobranye Soçineniy, (ö.s.), 1911, (“Bütün Yapıtları”); Izbraniye filosofski-ye proizvendiya, (ö.s.), 1948, (“Seçme Felsefe Yazıları”); Pedagogiçeskiye Soçineniya, (ö.s.), 1949, (“Eğitim Yazıları”)
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi