DUKAS, Paul (1865-1935) Fransız, besteci. Çağdaş Fransız müziğinin hazırlayıcıları arasında yer almıştır.
1 Ekim 1865’te Paris’te doğdu, 17 Mayıs 1935’te aynı kentte öldü.Öğrenimini Paris Konservatuvarı’nda yaptı. Velleda adlı kantatıyla Roma Ödülü’nü aldı. 1892’de Corneille’in Polyeucte adlı trajedisi için bestelediği uvertür ile tanındı ve Fransa’da ilgiyle izlenen genç besteciler arasına girdi. 1910-1930 arasında Paris Konservatuvarı’nda orkestrasyon, 1913’ten ölümüne değin de aynı okulda ve Ecole Normale de Musique’de kompozisyon dersleri verdi. 1912’den sonra birkaçı dışında yapıtlarını yayımlamadı, ölümünden birkaç hafta önce ise birçoğunu yaktı.
Dukas’nın müziğinin başlıca etki kaynakları arasında Edouard Lalo, Debussy ve daha sonraki yıllarda ise, öğrencisi olduğu D’Indy vardır.Corneille’ in trajedisinin incelikli bir yorumu olan ve Wagner etkileri taşıyan Polyeucte Uvertürü ile coşkulu ve duygulu bir anlatımın öne çıktığı Do Majör Senfoni ilk döneminin ürünleri arasındadır. Bestecinin ününü borçlu olduğu L’Apprenti sorcier(Büyücü Çırağı) ise Goethe’nin bir yapıtı üzerine yazılmış neşeli (scherzo) bir senfonik şiirdir.
Dukas’nml900’lerdeki bestelerinin çoğunusahne ve piyano müzikleri oluşturur. Piyano müziği alanında Beethoven, Schumann ve Lizst’in yer aldığı gelişim çizgisinin son temsilcilerinden biri olarak nitelendirilmiştir. Beethoven’i çağrıştıran Mi Bemol Minör Piyano Sonatı (1901) ve Rameau’nun bir teması üzerine yazdığı Variations, interlude et final (1903) yumuşak, duygulu ve şiirsel bir anlatımla biçimsel yetkinliği ustalıkla birleştirir. Ancak Dukas’nın üslubu en yetkin ifadesini sahne müziği alanında bulmuş ve Maurice Materlinck’in oyunu üzerine 1907’de bestelediği Ariane et Barbe-Bleue (Ariane ve Mavi Sakal) adlı operası başyapıtı sayılmıştır.
Dukas, ayrıca, Rameau, Couperin ve Scarlatti’ nin yapıtları ile Beethoven’in piyano sonatlarının yeni basımlarını yayınlamıştır. Les Ecrits de Paul Dukas sur le musique (“Paul Dukas’nın Müzik Üzerine Yazıları”) adlı kitabında topladığı yazıları Rameau, Gluck ve Berlioz üzerine yazılmış en yetkin denemelerdendir.
• YAPITLAR (başlıca): Opera: Ariane et Barbe-Bleue, 1907, (Ariane ve Mavi Sakal). Bale: La Peri, 1912. Orkestra Müziği: Polyeucte Uvertürü, 1892, oyun müziği; Do Majör Senfoni, 1896; L’Apprenti Sorcier, 1897, senfonik şiir, (Büyücü Çırağı). Piyano Müziği: Mi Bemol Minör Sonat, 1901; Variations, interlude et final, 1903; Le Plainte, au loin, du faune, 1921.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi