FILMER, Robert (1588-1653) İngiliz, siyasi düşünür. Kaynağını tanrının iradesinde bulan bir krallık yönetimini savunmuştur.
1588 yılı civarında East Sutton’da doğduğu sanılmaktadır, 1653’te öldü. Cambridge Üniversitesi’ ne bağlı Trinity College’da eğitim gördü. Kent’teki malikânesine döndükten sonra Londra’daki etkili çevrelerle ilişkilerini sürdürdü, sarayla yakın ilişkiler kurdu. 1625’te I.Charles’ın kral olmasından sonra kendisine “Sir” unvanı verildi. Ancak Filmer siyasal yaşamda etkin bir konuma sahip olmadı.
Bu arada kralla onun yönetimini sınırlandırmak isteyen parlamento muhalefeti arasındaki mücadele şiddetlenmekteydi. 1642’de iç savaş başladığında Filmer kralın yanında yer aldı. Bu nedenle, 1643’te evi krala karşıt güçlerce yağma edildi, 1644’te Leeds Şatosu’nda geçici bir süre hapis kaldı.
1649’da I.Charles’ın ölüm cezasına çarptırılmasıyla iç savaş sona erdi ve İngiltere’de cumhuriyet yönetimine geçilince Filmer, bu dönemde yazdıklarını yayımlayamadı. Ölümünden sonra 1660’ta monarşi yanlısı Restorasyon yönetiminin başa gelmesiyle birlikte görüşleri yaygınlık kazandı.
Filmer’m en ünlü yapıtı Patriarcba; or the Naturel Power of Kıngs’dir (“Patriarcha; ya da Kralların Doğal İktidarı”). Filmer bu kitabında her bireyin ülkesindeki siyasal otoriteye itaat etmek zorunda olduğunu savunmaktadır. Ona göre siyasal otorite,; dünyanın yaratılışı sırasında Adem’e karşı, çocukları ve torunları üzerinde egemenlik kurma hakkını veren tanrısal güçleri kullanmaktadır. Fil-mer’e göre erkekler kadınlardan, yaşlılar gençlerden üstündür. Toplum tek bir erkekten kaynaklanan nesillerin oluşturduğu bir ailedir. İnsanlar eşitsiz olarak doğarlar ve yaşarlar, siyasal bir iktidarın var olması için insanların onu onaylaması gerekmez. Çünkü bu iktidarın kaynağı tamamen tanrısaldır. Toplumdaki mülkiyetin dağılımı tanrının buyruklarına göre gerçekleşmiştir.
Filmer görüşlerini biçimlendirirken Fransız düşünürü Jean Bodin’den etkilenmiştir. Görüşleri mutlak bir iktidar anlayışını savunan İngiliz düşünürü Hobbes’a yakın olmakla birlikte belirli farklılıklar taşımaktadır. Filmer Flobbes’un, insanların ilkel dönemde hiçbir kuralın olmadığı ve bir karmaşanın hüküm sürdüğü doğal durumdan çıkmak için aralarında bir sözleşme yaptıkları ve böylece siyasal bir otoriteye uymayı kabul emikleri yolundaki görüşünü eleştirmiş, iktidarın kaynağının tamamen tanrının iradesinde yattığı görüşünü savunmuştur.
Filmer’m görüşlerinin düşünce tarihi içinde önem kazanmasının bir nedeni bu görüşlerin daha sonra ünlü Ingiliz liberal düşünürü John Locke’un Two Treatises Concerning Government (1690) (“Hükümete ilişkin iki İnceleme”) adlı yapıtında eleştirilmesi olmuştur. Locke bu kitabında iktidarın tanrısal kökenli olduğu görüşünü eleştirmiş, iktidarı özgür bireylerden oluşan toplumun iradesi üzerine temellendirmiştir. Filmer’m görüşleri ölümünden sonra muhafazakâr Tory Partisi’nce benimsenmiştir.
• YAPITLAR (başlıca): The Anarchy of a Limited and Mixed Monarchy, 1648, (“Sınırlı ve Karma Bir Monarşinin Anarşisi”); The Necessity of the Absolute Power of Ali Kings, 1648, (“Tüm Kralların Mutlak İktidarının Zorunluluğu”); Observations Concerning the Origin of Government, 1652, (“Hükümetin Kökenine İlişkin Gözlemler”); Patriarcha; or the Natural Power of Kings, (ö.s.), 1680, (“Patriarcha; Ya da Kralların Doğal İktidarı”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi