ECZACIBAŞI, Şakir (1929-2010) Türk fotoğrafçı ve işadamı. 1960’ lardan bu yana özellikle renkli fotoğraf alanında özgün çalışmalarıyla tanınmıştır.
3 Aralık 1929’da İzmir’de doğdu, 24 Ocak 2010’da İstanbul’da öldü. İstanbul’da Robert Kolej’i bitirdikten sonra 1949-1952 arasında Londra Üniversitesi’nde eczacılık okudu. Yurda döndükten sonra bir süre Vatan Gazetesi’nin sanat eki olan Sanat Yaprağı’nın yöneticiliğini yaptı. 1954’te Eczacıbaşı ilaç Sanayi ve Ticaret AŞ’ne katılan Şakir Eczacıbaşı’nın yayın ve iş yaşamı birlikte gelişti.
Sabahattin Eyuboğlu ve Fransız film yönetmeni Pierre Biro ile Anadolu kültürü üstüne bazıları uluslararası ödüller kazanan belgesel filmler yaptı. Tıpta Yenilikler adlı bir dergi yayımladı. 1965’te Türk Sinematek Derneği’nin kuruluşuna öncülük etti ve on yıl süreyle başkanlığını yaptı. Fotoğrafçılığa 1962’de başlayan Eczacıbaşı, İstanbul, New York, Washington, Michigan ve Federal Almanya’nın sekiz kentinde sergiler açtı, fotoğrafları uluslararası dergilerde yayımlandı. Ayrıca 1968’den başlayarak her yıl yayımladığı Eczacıbaşı Fotoğraf Ajanda yıllıklarında birçok sanatçının yapıtlarını bir araya getirerek Türk fotoğrafının en geniş kapsamlı ve en uzun süreli derlemesini oluşturdu. 1980’de Eczacıbası Topluluğu icra Kurulu Başkanı, 1993’te ise Eczacıbaşı Holding Yönetim Kurulu Başkanı oldu. 1996’da iş yaşamını bıraktı.
Şakir Eczacıbaşı aynı zamanda bir fotoğraf sanatçısıydı. Türkiye’de 13, Türkiye dışında da 23 kişisel fotoğraf sergisi düzenledi. Çektiği bazı fotoğrafları “Anlar/Moments”, “Türkiye Renkleri”, “Kapılar Pencereler” gibi albümlerde topladı. Eczacıbaşı şirketinin 1960’lı yıllardan beri çıkarmakta olduğu takvimlerde (“Eczacıbaşı Renkli Fotoğraf Yıllıkları”) Türkiye’nin önde gelen fotoğraf sanatçılarıyla birlikte onun fotoğrafları da yer alıyordu ve birer sanat portfolyosu niteliğindeki bu albümlerin editörlüğünü de yapmıştı. Ayrıca “Türkiye: Bir Portre” ve “İstanbul Görüntüleri” adlarıyla, seçkin yazar ve fotoğraf sanatçılarının katıldığı iki kitap hazırladı.
Şakir Eczacıbaşı ilk çalışmalarından başlayarak izlenimci (empresyonist) bir fotoğraf anlayışını benimsemiştir. Yapıtları çoğunlukla görsel bir anlatıma yönelik biçim ve renk istifleridir; ama fotoğrafı çekilen konular bu istiflerin ardında önemlerini yitirmezler, tersine yaratıya etkin biçimde katılırlar. Eczacıbaşı, özgün, çarpıcı ve duyarlı bir teknikle Türk fotoğrafında renk olgusunun boyutlarını zorlayan başlıca sanatçılardan biri olmuştur.
Eserleri
Dergiler
- “Sanat Yaprağı” – Vatan’ın dergi eki, 1950’li yıllar
- “Tıpta Yenilikler” – Dergi, 1950’li yıllar
- “Yeni Sinema” – (1966-1970) Sinematek’in kurucu başkanı olan Şakir Eczacıbaşı, derneğin yayın organı olan bu derginin de sahibiydi.
Fotoğraf albümleri
Eczacıbaşı Şirketinin 1965’ten başlayarak çıkartmaya başladığı ajanda tarzındaki fotoğraf albümlerinin editörü Şakir Eczacıbaşı’ydı ve bu albümlerde Türkiye’nin önde gelen fotoğraf sanatçılarıyla birlikte onun da çok sayıda fotoğrafı yer alıyordu. 2000’li yıllarda bu albümlerden bazıları takvim bölümleri ayıklanarak tekrar yayımlandı.
- “İstanbul” – 1965
- “Anadolu” – 1968
- “Evler” – 1969
- “Anıtlar” – 1970
- “Sular” – 1971
- “Sokaklar” – 1972
- “Kıyılar” – 1973
- “Satıcılar” – 1974
- “Çocuklar” – 1975
- “Kırlar” – 1976
- “Taşıtlar” – 1977
- “Köprüler” – 1978
- “Sanatlar” – 1979
- “Kapılar” – 1980
- “Tekneler” – 1981
- “Pencereler” – 1982
- “Çarşılar” – 1983
- “Köşkler” – 1984
- “Camiler” – 1985
- “Arabalar” – 1986
- “Göller” – 1987
- “Taşlar” – 1988
- “Ağaçlar” – 1989
- “Yollar” – 1990
- “Kişiler”- 1991
- “Seçmeler”- 1992
- “Oyunlar”- 1993
- “Tapınaklar”- 1994
- “Kahveler”- 1995
- “Çeşmeler”- 1996
- “Duvarlar”- 1997
- “Seçmeler 2”- 1998
- “Merdivenler”- 1999
- “Türkiye Uygarlıkları”- 2000
- “Dükkanlar”- 2001
- “Balıkçılar”- 2002
- “Evler”- 2003
- “Yollar Sokaklar”- 2004
- “Çarşılar Pazarlar”- 2005
- “Kahvehaneler”- 2006
- “Oyuncular”- 2007
- “Yolcular”- 2008
- “Türkiye Renkleri: Colours of Turkey” – 1997 –
- “1999 Merdivenler: Stairs and Ladders” – 1999
- “Balıkçılar: The Fisherman”
- “Evler: Houses” – 2003
- “Yollar, Sokaklar” – 2004
- “Çarşılar… Pazarlar… Marketplaces… Bazaars…” – 2005 –
- “Kahvehaneler: Coffee Houses” – 2006 –
- “Kapılar Pencereler: Doors Windows”
- “Anlar/Moments”
- “Sokaklardan”
- “Yolcular: Travellers” – 2008 –
- “Üç Fotoğrafçıdan Sanatçı Portreleri: Three Fotographers Artist Portraits” Ara Güler ve Jerry Schatzberg’le birlikte
- “Türkiye: Bir Portre – Turkey a Portrait (By Eighteen) – 1993
- “İstanbul Görüntüleri” – 1995 – (Bir grup yazar ve fotoğrafçıyla birlikte)
- “Türkiye Uygarlıkları: Civilizations of Turkey” – 2000
- “Türkiye’den İnsan Manzaraları Human Landscapes From Turkey” – 2002 –
- “Türk Fotoğrafçıları Kütüphanesi 12” – 2005
- “İstanbul, İstanbul” – 2009
Sergi albümleri
- “Şakir Eczacıbaşı” – 1990 – Sergi kitabı – Şakir Eczacıbaşı’nın 18 Nisan-20 Mayıs 1990 arasında Türk ve İslam Eserleri Müzesi (İbrahim Paşa sarayı)’nda açılan sergi nedeniyle Galeri MD tarafından az sayıda bastırılan kitap.
- “Şakir Eczacıbaşı” – 1996 – Sergi (Milli Reasürans Sanat Galerisi) kataloğu, Metin: Talat Halman.
- “Bir Seçki 1965-2005” – Sergi kitabı (Milli Reasürans Sanat Galerisi)
Ansiklopedi
- “Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi” (3 Cilt) – 1998 -)
Anılar
- Çağrışımlar, Tanıklıklar, Dostluklar, Remzi Kitabevi, 2010.(Ö.S.)
Çeviri/deneme
- “Oyuncular: Players” – 2007 – Türkçe Denemeler, Günlük Yazılar
- “Bernard Shaw: Gülen Düşünceler” – 1995 – George Bernard Shaw (çeviri, derleme)
- “Oscar Wilde Tutkular, Acılar, Gülümseyen Deyişler” – 2004 – Oscar Wilde (çeviri, derleme)
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi & vikipedia