EMPSON, William (1906-1984) İngiliz şair ve edebiyat eleştirmeni. I.A. Richards ile birlikte 20.yy ilk yarısı İngiliz edebiyat eleştirisinin başlıca isimlerindendir.
27 Eylül 1906’da, Yorkshire’da, Yokefleet’de doğdu, Nisan 1984’te Londra’da öldü. Cambridge Üniversitesi’nde, Winchester ve Magdalene kolejlerinde önce matematik, daha sonra da edebiyat öğrenimi gördü. Ünlü İngiliz edebiyat eleştirmeni I.A. Richards’ın öğrencisi oldu ve ondan etkilendi. 1931 -1934 arasında Tokyo Üniversitesi’nde, 1937-1939 arasında da Pekin Ulusal Üniversitesi’nde İngiliz edebiyatı dersleri verdi. 1941-1947 arasında BBC’nin Uzakdoğu yayını bölümünde editörlük yaptı. 1947’den sonra yeniden Pekin Ulusal Üniversitesi’ne döndü. 1951-1971 arasında ise Sheffield Üniversitesi’nde ders verdi.
İlk eleştiri kitabı Seven Types of Ambiguity (“Belirsizliğin Yedi Türü”) 20. yy edebiyat eleştirisinin önertıli ürünleri arasında değerlendirilir. Empson, bu kitabında, anlam belirsizlikleri ve örtüşmelerinin, şiirsel zenginliğin ve çok anlamlılığın kaynağı olduğunu savunur. 1935’te yayımlanan ikinci eleştiri kitabı Some Versions of Pastoral’ Az (“Bazı Pastoral Türleri”) belirsizlik durumunu değişik edebi türler çerçevesinde ele alır ve bunun Elizabeth Dönemi tragedyalarında, John Milton’ın şiirinde, burlesk ve fantezi gibi türlerde aldığı biçimleri inceler. 1961’de yayımlanan Paradise Lost: Milton’s God (Kaybolan Cennet: Milton’un Tanrısı”) adlı kitabında ise Hıristiyan düşünce geleneğinin yazarlar üzerindeki baskıcı ahlaksal etkilerini inceler.
1935’te yayımlanan Poems’Aeki (“Şiirler”) şiirleri metafizik şair John Donne’ın etkilerini taşır.Empson’ ın şiirlerinde eleştirel yaklaşımında da vurguladığı belirsizlikler önem kazanır. The Gathering Storm (“Yaklaşan Fırtına”) adlı şiir kitabında ise daha yalın bir anlatım görülür. Şair bu döneminde Çin-Japon Savaşı’na tanık olmasının da etkisiyle, toplumsal ve siyasal sorunlar karşısında daha duyarlıdır.
Empson’m görüşleri, 1920’lerde İngiltere’de I.A. Richards’ın öncülüğünde gelişen ve daha sonraki yıllarda Yeni Eleştiri (New Criticism) adını alan anlayışın içinde biçimlenmiştir. Daha çok şiir türüne yönelen ve yapıta dönük bir değerlendirmeyle sınırlanan bu anlayış çerçevesinde Empson, edebiyatın dış gerçeklik ve toplumsal koşullarla ilişkisini önemsememiş, ayrıntılı bir biçim çözümlemesine girişmiştir. Bilimsel yöntemleri edebiyat eleştirisine uygulamıştır.
I.A.Richards’la birlikte AmerikanYeni Eleştiri anlayışını etkilemiş, şiirleriyle de, John Wain ve Kingsley Amis gibi 1950’ler İngiliz şairleri için önemli bir etki kaynağı olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Eleştiri: Seven Types of Ambiguity 1930, (“Belirsizliğin Yedi Türü”); Some Versions of Pastoral, 1935, (“Bazı Pastoral Türleri”); The Structure of Complex Words, 1951; Paradise Lost: Milton’s God, 1961, (“Kaybolan Cennet: Milton’un Tanrısı”). Şiir: Poems, 1935, (“Şiirler”); The Gathering Storm, 1940, (“Yaklaşan Fırtına”); Collected Poems, 1955, (“Tüm Şiirleri”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi