Tahir Olgun, daha çok kullandığı ismi ile Tâhir’ül Mevlevî (İstanbul, 13 Eylül 1877 – İstanbul, 20 Haziran 1951)Şair, yazar, Mevlevî Dedesi, mutasavvıf, gazeteci, müderris, mesnevî-hân ve edebiyat tarihçisi gibi çok yönlü bir kişiliktir.
Gülhane Askerî Rüşdiyesini, Menşe-i Küttâb-ı Askeriye Mektebini bitirdi. Uzun müddet Daruşşafaka ve Kuleli Askeri liselerinde Arapça, Farsça Türk Edebiyatı ve tarih dersleri verdi. Şapka kanununa muhalefet iddiasıyla tutuklanıp idam edilen İskilipli Âtıf Efendi ile İstiklal Mahkemelerinde yargılandı ve beraat etti. Son yıllarında İstanbul Kütüphaneleri Tasnif Komisyonu’nda görev alarak Türkçe yazma divanlarının kataloglarının hazırlanmasında çalıştı.
Osmanlı’nın son dönemi ile Cumhuriyet döneminde yaşamış son ve en önemli temsilcilerinden Olgun, şiir yazmaya, 16 yaşındayken Hâfız’ın gazellerinden bazılarını manzum olarak tercüme etmekle başlamış; geride arûz ve hece vezinleriyle muhtelif mevzûlarda yazılmış birçok manzûme bırakmıştır.
Tarih düşürme konusunda çok başarılı olan Tâhir’ül Mevlevî, değişik olay ve kişilerle ilgili çok sayıda tarih kıt’ası ve tarih manzûmeleri nazmetmiştir.
Mevlevi tarikatı mensubu olan Tahir Olgun, daha çok Tahirü’l-Mevlevi imzasını kullandı. Divan tarzında eserler ortaya koydu, Mahfil adlı bir dergiyi 1920-1926 yılları arasında 68 sayı olarak yayınladı.
Yazılarını sâde ve akıcı bir üslupla yazar. Şiir ve yazılarının en belirgin özelliği samimiliktir. İnandığına sonuna kadar bağlı kalan oldukça hassas bir şairdir. Tâhir’ül Mevlevî’nin Türk ve İslâm tarihi, siyer, Türk Edebiyatı, Fars Dili ve Edebiyatı, Mevlânâ ve Mevlevîlik, edebî bilgiler, şiir şerhi, çeviri, biyografi, basın hayatı gibi değişik konularda yazılmış olan önemli eserleri vardır. Onun Edebiyat Lügati bugün için dahi önemli bir kaynaktır. Mesnevî Şerhi ise kuşkusuz en önemli eseridir ve bugün de ilgiyle okunmaktadır.
Eserleri
Basılmış Eserleri:
- Mirât-ı Hz. Mevlânâ
- Dîvânçe-i Tâhir
- Nazım ve Eşkâli Nazım
- Edebiyat Lügati
- Teşebbüs-i Şahsî
- Şeyh Celâleddin Efendi Merhûm
- Cengiz ve Hülâgû Mezâlimi
- Şeyh Şâmilin Gazevâtı
- İslâm Medreseleri Talebelerine Târih Hülâsaları
- Şeyh Sa’dî’nin Bir Sergüzeşti
- Âmuzgâri Fârisî
- Destâviz Fârisî Hânân
- Efgan Emîri Abdurrahman Han
- Hindin Moğol Hükümdarları
- Hind İhtilâlî
- Şükûfe-i Bahâristan
- Hazret-i Peygamber ve Zamânı
- Hind Masalları
- Fuzûlîye Dâir
- Nev’î ve Sûriye Kasîdesi
- Bâkîye Dâir
- Müslümanlıkda İbâdet Târihi
- İslâm Askerine
- Manzum Bir Muhtıra
- Mesnevî’nin Eski ve Yeni Mu’terizleri
- Mesnevî’nin En Son Mu’terizine
- XII – XVI. Asır Şaîrlerinin Dîvanları Kataloğu
- Aylık (Mahfil) Mecmuası
- Târih-i İslâm Sahîfelerinden
Basılmamış Eserleri:
- Tefsîr-i Hüseynî Tercümesi (Nâtemam)
- Siyer-i Peygamberî (Bedr Gazâsına kadar yazılmıştır.)
- Târîh-i Enbiyâ
- Asr-i Saâdetde Müslümanlığın Medeniyyete Hizmetleri
- Şâir Giritli Ali İffet Merhum
- Kamerî Aylara Dâir Mâlûmat
- Büyüklerimizden Bâzı Zevât
- Tercümelerim
- Manzûm Bir Muhtıranın Zeyli
- Matbuat Âlemindeki Hayâtım
- Nedîmin Köşk Kasîdesi ve Şerhi
- Sünbüllüzâde Vehbinin (Tanâne) Kasîdesi ve Şerhi
- Ibni Kemâlin Yavuz Mersiyesi ve Şerhi
- Bursalı Gazâlî
- İki Mektup ve Sürûrî ile Gubâri
- Bâkînin Kâanûnî Mersiyesi ve Şerhi
- Bâkînin Sünbül Kasidesi ve Şerhi
- Yahya Bey’in Şehzâde Mustafa Mersiyesi ve Şerhi
- Nefi’nin (Hotin) Kasîdesi ve Şerhi
- Şerif Sabrinin Ebu Saîd Kasîdesi ve Şerhi
- Fuzûlinin Bağdad Kasîdesi ve Şerhi
- Fuzûlînin Şikâyetnâmesi ve Şerhi
- Kudemây-i Mevleviyye
- Veliyüddin Oğlu Ahmet Paşa Dîvânının Nesre Çevrilişi
- Dîvân-ı Tâhirülmevlevî (İkinci Dîvân)
- Dîvânçe-i Fârisî Tâhir