Ayzıt (Ayısıt). Türk ve Altay mitolojilerinde Güzellik Tanrıçası
Aşkın ve güzelliğin sembolüdür. Yaratıcı, bereket ve refah sağlayan dişi ruhlar zümresidir. Bunların bazılan insan yavrularını, kadınları, bazıları da dişi hayvan yavrularını korur. Ayzıtlar dağınık hayat unsurlarını toplar, yaptıkları “kut”u ana karnındaki çocuğa üfleyerek ona can verirler, gebe kadınları korurlar. Kuğu kuşları Ayzıt’lann timsali sayılır.
Yakutlar, Ayzıt’ların gökten gümüş tüylü beyaz kısrak suretinde yele ve kuyruklarını kanat gibi kullanarak indiklerine inanırlar. Yakut kızları Ayzıt adına put yaparlar ve hususî merasimlerle onun adını yüceltirler.
Yakutlara göre Ayzıt’ın elinde bulunan ve tüm insanların yaşam ve kaderleri Altın Kitap’ta kaydedilir.
Kelime Anlamı:
(Ay) kökünden türemiş olan Ayzıt, ay gibi parlak demektir. Ay güzelliği ve ışığı, nuru simgeler.