AVOLOVO, Obafemi (1909 – 9 Mayıs 1987)
Nijeryalı siyaset adamı. Ülkesinin bağımsızlığı için mücadele etmiştir.
6 Mart 1909’da Ijebu Remo kentinde doğdu. Bir çiftçinin oğludur. Ikenne, Abeokuta ve Ibadan’daki okullarda eğitim gördü. Öğretmenlik, memurluk, gazetecilik, taksi şoförlüğü ve ticaret gibi çeşitli işlerle uğraştı. Nijerya Motorlu Taşımacılık Sendikası, Nijerya Ürctim-Ticaret Birliği ve Nijerya Tüccarlar Birliği Kongresi adlı sendikaların örgütlenme çalışmalarına katıldı ve yöneticilik yaptı. 1933’te kurulan ve 1936’da Nijerya Gençlik Hareketi adını alan örgütün Batı Bölgesi sekreteri oldu. 1944’te hukuk öğrenimi görmek amacıyla Londra’ya gitti. Egbe Omo Odudu-va (Oduduva Soyundan Gelenler Derneği) adlı bir örgüt kurdu. Kendisinin de bağlı olduğu Nijerya’nın en büyük etnik gruplarından biri olan Yorubalar’m kültürlerini yaşatmayı ve geliştirmeyi amaçlayan bu dernek, daha sonra kurulan Yorubalar’ ın siyasi partisi, Eylem Grubu’na kaynaklık etmiştir. İngiltere’de bulunduğu yıllarda Path to Nigerian Freedom adlı ilk kitabını yazdı. İngiliz yönetimini eleştirerek özerk bir hükümet kurulmasını ve yönetim kademelerinde Af-rikalılar’ın yer almasını istedi. 1947’de Nijerya’ya dönerek avukatlık yapmaya başladı.
1951’de kabul edilen anayasadan sonra Nijerya üç ayrı bölgeye ayrıldı ve etnik ayrılıklara dayalı siyasi partiler kuruldu. Avolovo, Yorubalar’ın egemen olduğu Batı Bölgesi’nde Eylem Grubu adlı bir parti kurdu ve ilk başkanı oldu. Parti federalist bir yapının bölünmüş durumdaki Nijerya için en iyi çare olduğunu savunuyordu. 1954’te anayasada yapılan yeni bir değişiklikle Nijerya, üç bölgeden oluşan bir federasyon durumuna geldi. Avolovo, 1954-1959 arasında Batı Bölgesi hükümetinde başbakanlık yaptı. Eğitimin, sosyal hizmetlerin, tarımın geliştirilmesi, yerel hükümetlerin demokratikleştirilmesi için çalıştı. Eylem Grubu’nu ulusal düzeyde etkin bir parti durumuna getirebilmek için azınlık gruplarla ittifak yaptı.
1959 seçimlerinden sonra Nijerya ve Kamerunlar Ulusal Konseyi (NKUK) ile Kuzey Halk Kongresi adlı partiler bir koalisyon hükümeti kurdular. Avolovo ise, Federal Temsilciler Meclisi’nde muhalefet lideri oldu. Batı Bölgesi’nde Eylem Grubu yeniden çoğunluğu sağladı. Avolovo, 1960’ta bağımsızlığın kazanılmasından sonra Afrika sosyalizmini benimsedi, Batı yanlısı tutumundan vazgeçerek tarafsız bir dış politikanın savunuculuğunu yapmaya başladı. Bu yıllarda parti içinde hem ideolojik, hem de kilit görevlerin paylaşılması konularında görüş ayrılıkları ortaya çıktı. 1962’de, Eylem Grubu’ndan ayrılanlar Nijerya Ulusal Demokratik Partisi’ni kurdular.
Avolovo, 1963’te hükümeti düşürmeye teşebbüs etmekten suçlu bulunarak on yıl hapse mahkûm edildi. Cezaevindeyken Tboughts on the Nigerian Constitution adlı kitabını yazdı. Bu kitabında on sekiz eyaletten oluşan bir federal devlet yapısı önerdi. 1966’da, askeri darbe sonucu federal anayasa feshedilerek yeni bir anayasa için çalışmalara başlandı. Aynı yıl Avolovo serbest bırakıldı ve askeri hükümette görev almaya davet edildi. Federal Yürütme Konseyi başkan yardımcısı ve maliye bakanı oldu. Askeri hükümet tarafından kabul edilen federal devlet içindeki on iki eyaletin, etnik özellikleri yeterince yansıtmadığını ve bunun ileride siyasal sorunlara yol açacağını söyledi.
1978’de Birleşik Nijerya Partisi’ni kurdu ve başkanı oldu. 1979’da Federal Seçim Komisyonu, ulusu yeterince temsil ettiğini açıkladığı beş partiye seçime girme izni verdi. Avolovo Birleşik Nijerya Partisi’nden başkan adayı olarak seçimlere girdi ama kazanamadı.
• YAPITLAR: Path to Nigerian Freedom, 1947, (“Nijerya’ nın Özgürlüğüne Giden Yol”); Awo-an Autobiography of Chief, O.Avolovo, 1960, (“Başkan Avolovo’nun Otobiyografisi”); Thoughts on the Nigerian Constitution (“Nijerya Anayasası Üzerine Düşünceler”); My EarlyLife (“Gençlik Yıllarım”); The People’s Republic (“Halk Cum-huriyeti”);frrategy and Tactics of the People’s Republic of Nigeria, (“Nijerya Halk Cumhuriyeti Staratejı ve Taktikleri”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi