Nusret Hızır Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

 Abdülbaki Nusret Hızır (1899-1980)

Türk filozofu Nusret Hızır, Türkiye'de mantık ve bilgi kuramına dayalı felsefenin gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur. İstanbul'da doğmuş ve 1980 yılında Ankara'da vefat etmiştir. Almanya'da fizik eğitimi almış ve ardından 1934 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde H. Reichenbach'ın asistanı olmuştur. Daha sonra 1937'de Türk Tarih Kurumu'nda uzman olarak görev almış ve 1942 yılına kadar bu görevi sürdürmüştür. 1942'de Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nde felsefe doçenti olarak atanana kadar Türk Tarih Kurumu'nda danışmanlık görevine devam etmiştir. Üniversite öğretim üyeliğinin yanı sıra, Türk Tarih Kurumu'ndaki danışmanlık görevini sürdürmüş ve 1963 yılında Paris'teki Ecole Normale Superieur'de felsefe dersleri vermiştir. Emekli olduktan sonra ise Basın Yayın Yüksek Okulu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak dersler vermiştir.

Nusret Hızır'ın düşüncesini etkileyen önemli etmenlerden biri, doğa bilimi eğitimi ile uyumlu olan Mantıkçı Pozitivist akımdır. Reichenbach ile yakın ilişkisi sayesinde bu akımı benimsemiştir. Reichenbach'ın felsefeyi bilim olarak değerlendirmesi, sembolik mantığı vurgulaması ve metafizik kurguyu reddetmesi gibi unsurları Hızır da benimsemiştir. Ancak, Hızır'ın Mantıkçı Pozitivist düşünceleri, aşırı deneysel noktalara ulaşmamıştır ve eleştirel gerçekçilikten ayrılmamıştır. Düşünceleri zamanla belirgin bir özdekçiliğe ve ardından Diyalektik Özdekçiliğe doğru evrilmiştir.

Hızır'ın felsefi tutumunun bir diğer özelliği, bağnazlığı reddetmesi ve eleştiriyi öne çıkarmasıdır. Felsefeyi sadece konularla özdeşleştirmemiş, aynı zamanda bu disiplini öncelikle eleştirel bir etkinlik olarak görmüştür. Estetik ve ahlakla doğrudan ilgilenmemiş, ancak mantık, bilgi kuramı, felsefe tarihi ve bilim tarihi gibi konuları ele almıştır. Bilimi felsefe ile uzlaştırmaya çalışmış ve çağdaş analitik felsefenin bazı yöntemlerini etkili bir şekilde kullanmıştır. Kavramsal netliğe ve mantıksal yapı çözümlemelerine önem vermiş ve "nesne dili" ile "üst dil" arasında bir ayrım yapmıştır.

Hızır, diyalektiği yorumlarken, tez ve antitezin bir çelişki değil, karşıtlık yarattığını ve çelişkiden bireşim doğmayacağını savunmuştur. Yeni düşüncelerin, birbirlerini ortadan kaldırmadan karşıtlık durumunda bulunan kavram çiftleri arasındaki gerilimden doğduğunu ileri sürmüştür.

Nusret Hızır'ın yapıtları ve çevirileri:

Yapıtları:

"Felsefe Yazıları" (1976)

"Bilimin Işığında Felsefe" (1985) - Ölümünden sonra Füsun Akatlı tarafından derlenen makalelerini içeren kitap.

"Geride Kalanlar" (1987) - Ölümünden sonra Füsun Akatlı tarafından derlenen notlarını içeren kitap.

Çevirileri:

Leibniz, "Metafizik Üzerine Konuşma" (MEB Yayınları, 1949)

Çin Denemeleri (Derleme / Derleyen: Wolfram Eberhard) (MEB Yayınları)

Erasmus, "Deliliğe Övgü" (Kırmızı Yayınları)

Bu yapıtlar ve çeviriler, Hızır'ın felsefi düşünceleri ve ilgi alanlarını yansıtmaktadır.