CORTONA, Pietro da (1596-1669)
İtalyan, ressam ve mimar. Geç Barok’un başta gelen temsilcilerinden biridir.
1 Kasım 1596’da Cortona’da doğdu, 15 Mayıs 1669’da Roma’da öldü. Asıl adı Pietro Berettini’dir. 1609-1611 arasında Cortona’da kalan Floransak An -drea Commodi’nin yanında resim çalıştı. 1612’de Roma’ya gitti, iki yıl boyunca Antik kalıntılardan desen çalışmaları yaptı. 1614’te Toscanalı Baccio Carpi’nin atölyesinde resim çalıştı. 1620 dolaylarında Marcello Sacchetti’nin korumasına girdi. 1624-1626 arasında Santa Bibiana Kilisesi’nin, 1633-1639 arasında da Barberini Sarayı’mn fresklerini yaptı. 1637’den sonra üç kez gittiği Floransa’da toplam yedi yıl kaldı. Bu arada Medici Dükü’ne ait Pitti Sarayı’m resimledi. 1647’de Roma’ya döndü. 1651’de Borromini’nin mimarlığını yaptığı Pamphili Sarayı’mn süslenmesinde çalışmaya başladı. Son olarak Quirinale Sarayı’nin süslenmesini yönetti.
Cortona, ilk büyük boyutlu yapıtı Santa Bibiana Kilisesi fresklerinde, klasik süsleme öğeleriyle bezenmiş anıtsal mimarlık öğelerinin önüne yerleştirdiği figürlerinin abartılı pozlarıyla barok figür anlayışının ilk örneklerini vermiştir.
Barberini Sarayı’nın tavan freskleri, gerek konuları, gerekse büyüklüğü ve derinliği birbirinden farklı parçaların oluşturduğu bir mekân bütünü içinde ele alınmış karmaşık kompozisyonlarıyla tipik barok özellikler içerir. Çeşitli figür gruplarının, merkezi gruba oranla farklı perspektif boyutları içinde ele alınması konunun bütününü dirimsel kılan özelliklerin başında gelir.
Cortona’nın en önemli mimarlık yapıtı San Luke Akademisi Kilisesi’dir. Yunan haçı plan şemasının uygulandığı yapının ön yüzü tam ortada yuvarlatıl-mıştır. Bu ön yüz uygulaması Santa Maria della Pace Kilisesi’nde daha geliştirilmiştir. 1662’de tamamlanan Santa Maria in Via Lata Kilisesi’nin ön yüzünde ise Barok üslup içinde klasik öğelere daha çok yer verildiği izlenir.
• YAPITLAR (başlıca): Fresk: Santa Bibiana Kilisesi freskleri,1624-1626, Roma; Sabinli Kadınların Kaçırılması, 1629,’Kapitol,Roma;Barberini Sarayı freskleri, 1633-1639, Roma; Pitti Sarayı freskleri, 1640, Floransa; Pamphili Sarayı freskleri, 1654, Roma. Yapı: San Luke Akademisi Kilisesi, 1634-1650, Roma; Santa Maria della Pace Kilisesi, 1655-1667, Roma; Santa Maria in Via Lata, 1658-1662, Roma.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi