BUNCHE, Ralph (1904-1971)
ABD’li sosyolog ve diplomat. Birleşmiş Milletler’in kuruluş döneminde önemli görevler yapmıştır.
Ralph Johnson Bunche, 7 Ağustos 1904’te Michigan Eyaleti’nde Detroit’te doğdu, 9 Aralık 1971’de New York’da öldü. Anne ve babasının 13 yaşındayken ölmesinden sonra, kızkardeşiyle Los Angeles’da-ki anneannesinin yanında büyüdü. California Üniversitesi’ni 1927’de bitirdi. 1928’de yüksek lisans eğitimini Harvard Üniversitesi’nde tamamladı. 1934’te yönetim ve uluslararası ilişkiler konusunda doktora yaptı. Doktora tezi, sosyal bilimler dalında o yılın en iyi tezi seçilerek Tappan Ödülü’nü kazandı. Bu arada Fransız Batı Afrikası’na giderek Fransız mandası altındaki Togo ile Dahomey’deki sömürge yönetimlerini karşılaştıran bir çalışma yaptı. Daha sonra Northsvestern Üniversitesi’nde, London School of Economics’de ve Cape Town Üniversitesi’nde antropoloji dalında araştırmalarda bulundu.
Bunche, 1928’den 1942’ye dek Howard Üniversitesi’nde kurduğu sosyal bilimler bölümünde görev aldı. 1937’den sonra bölüm başkanlığına getirildi. 1938’de profesör oldu. 1938-1940 arasında İsveçli sosyolog Gunnar Myrdal’ın ABD’de ırk sorunuyla ilgili çalışmasında büyük katkısı oldu, bu çalışma An American Dilemma in 1944, (“1944’te Bir Amerikan İkilemi”) adıyla yayımlandı.
II.Dünya Savaşı’nda ABD Stratejik Hizmetler Bürosu’nda Afrika ve Uzak Doğu sorunlarını incelemek ve değerlendirmekle görevlendirildi. 1944’te Dışişleri Bakanlığı’nda Bağımsız Bölge işleri Bölümü’ nün başına geçti. Birleşmiş Milletler’in kurulması için yapılan çalışmalara katıldı. 1945 San Francisco Konferansında Vesayet Komisyonu ile ilgili maddeleri kaleme aldı. 1947’de BM Genel Sekreterliği’nce, ülkelere, siyasi bağımsızlıklarını tam olarak kazanın-caya kadar, yol göstermeyi amaçlayan Vesayet Komisyonu’nun başına getirildi.
Birkaç yıl sonra, Birleşmiş Milletler’in Filistin sorunu için bölgeye gönderdiği özel bir kurula katıldı. Araplar BM’in planını kabul etmedi ve I.Arap-İsrail Savaşı başladı. Arabulucu Count Folke Bernadotte 1948’de bir suikast sonucu öldürülünce, Bunche onun yerini aldı. 1949’da savaşı sona erdirmeye çalıştı ve sonunda ateşkes imzalanmasını sağladı. Bu başarısından ı ötürü Nobel Barış Ödülü’nü aldı.
1955’te BM Genel Sekreterliği’nde sekreter yardımcısı olarak çalıştı, 1957’de özel siyasi sorunlar sekreter yardımcılığına getirildi. Daha önce, Ingiliz-Fransız-Israii güçlerince işgal edilen Süveyş Kanalı’n-da tarafsız BM ordularının bölgeye yayılmasını denetledi. 1960’ta Kongo’da BM Barış Gücü’nü yönetti, 1964’te Kıbrıs’ta Rumlar’laTürkler arasındaki gerginliği gidermek için adaya gönderilen BM Barış Gücü’ nün de yöneticisiydi. Birçok madalya ve unvanla ödüllendirildi, 1963’te ABD’nin verdiği en yüksek ödül olan Birleşik Devletler Özgürlük Madalyası’nı kazandı.
1960’larm başına kadar ABD’deki siyah özgürlük hareketiyle ilgilenmedi. Bundan sonra ABD’de ırk ayrımı konusunda demeçler verdi, 1965’te Alabama Eyaleti’nde Martin Luther King’in önderliğindeki ırk ayrımını protesto eden yürüyüşlere katıldı. Beyaz ırktan olmayan halkın çıkarlarını korumak ve ilerlemelerini sağlamak için kurulan National Association for Colored People (Beyaz Olmayan Halkın Ulusal Birliği) adlı kurumun yönetim kurulu üyesi olarak 22 yıl görev yaptı.
Birleşmiş Milletler’den sağlık nedenleriyle Haziran 1970’de ayrıldığında, Genel Sekreter U Thant’m en etkili siyasi danışmanı ve BM’de en yüksek düzeydeki Amerikan görevlisiydi.
• KAYNAKLAR: J.A.Kugelmass, Ralph].Bunche: Fighter for Peace, 1962, H.P.Linton, Ralph Johnson Bunche: Writings by and About Hım. from 1928 to 1966, 1967.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi