REIMARUS, Hermann Samuel (1694-1768)
Alman, tanrıbilimci ve psikolog. Us ilkelerine dayalı doğal bir dinin yeterliliğini ve tanrısal bildirinin gereksizliğini ileri sürmüştür.
22 Aralık 1694’te Hamburg’ta doğdu, 1 Mart 1768’de aynı kentte öldü. Bir öğretmen oğluydu, önce babasından özel öğrenim gördü, sonra Albert Fabricius’ tan Yunanca ve felsefe, 1714’te girdiği Jena Üniversitesi’ nde filoloji, tanrıbilim ve felsefe okudu. Bir süre Wittenberg Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak çalıştı, sonra Wismer Gymnasium’u rektörü oldu. 1727’den sonra, yaşamı süresince kaldığı Hamburg’a yerleşerek, bu kentin üniversitesinde felsefe, Doğu dilleri ve edebiyat okuttu.
Reimarus, Leibniz-Wolff felsefesinin ışığında yürümüş, ele aldığı sorunlara us ilkelerine dayalı bir yöntemle çözüm aramıştır. Ona göre üzerinde durulması gereken önemli sorunlar insan, evren, Tanrı, bilgi, mantık, tin ve tözdür. Bu sorunlar usun ışığında incelenirse sağlıklı bir çözüm bulunabilir. İnsan bir us varlığı olması dolayısıyla bütün eylem ve düşüncelerinde ona uymalıdır. İnsan biri gövde, öteki tin olmak üzere iki tözden kuruludur. Tin tanrısaldır, yalın bir tözdür, ölümsüzdür, gövdeye dirilik kazandırır. Gövde ise maddedir, dağılır, tinin gövdeden ayrılması ölümdür. Biri cansız madde, öteki insan ve hayvan gibi diri varlıkların bulunduğu iki evren vardır. Cansız evrende dirilikle ilgili bir öğe yoktur, o bir makine gibidir. Evren ve onun içerdiği varlık türlerinin oluşumunu sağlayan bağımsız, yüce bir varlıktır. Bütün diri nesnelerin ereği o varlığa yükselmedir. Tanrı yaratıcı, yüce bir varlıktır, cansız evreni canlıların mutluluğu, iyi bir yaşam sürmeleri için yaratmıştır.
Reimarus’un önemli sayılan çalışmalarından biri de hayvan psikolojisini geliştirmesidir. Ona göre Descartes’ ın hayvanları bir “otomat” olarak görmesi yanlıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Die vornehmste \Vahrheit der natürlichen Religion, 1754, (“Doğal Dinin En Önemli Gerçekliği”); Die Triehe der Tiere, 1760, (“Hayvanların İçgüdüleri”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi