ROSENSTEIN-RODAN, Paul (1902-1985) Avusturyalı iktisatçı. Gelişme iktisadı üzerine çalışmaların öncülerindendir.
19 Nisan 1902’de doğdu. Viyana Üniversitesi’nde iktisat öğrenimi gördü. 1926-1929 arasında aynı üniversitede asistanlık yaptı. 1931-1947 arasında Londra Üniversitesi’ne bağlı University College’da Politik İktisat Kürsüsü’nde öğretim üyeliği ve bölüm başkanlığı görevinde bulundu. 1947’de ABD’ye giderek, Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası’nın (Dünya Bankası) İktisadi Danışma Kurulu başkanı oldu. 1953-1970 arasında Massachusetts Institute of Technology’de (MIT) iktisat profesörlüğü yaptı. 1970’te Austin’deki Texas Üniversitesi’ne girdi.
Viyana Üniversitesi’nde Hans Mayer’le birlikte çalışırken Avusturya Okulu’nun etkisinde kalan Rosenstein-Rodan, tüketici talebi ve fiyat belirlenimi gibi konular üzerinde çalıştı. II.Dünya Savaşı sırasında gelişme sorunlarıyla ilgilenmeye başladı. 1943’te yayımlanan “Problems of Industrialization of Eastern and South-eastern Europe” (“Doğu ve Güneydoğu Avrupa’nın Sanayileşme Sorunları”) başlıklı makalesinde, Avrupa’nın azgelişmiş bölgelerine özel önem vermekle birlikte, genel olarak azgelişmişlik sorununa eğilmekteydi. Bu makalesinde, gelişmek için tüm ekonomiyi kapsayan bir planlama gerektiğini, dıştan yararlar (external economies) ve ölçek ekonomilerinin ancak böyle bir planla sağlanabileceğini savundu.
MIT’ye geçtikten sonra, bu üniversiteye bağlı Uluslararası Çalışmalar Merkezi tarafından düzenlenen İtalya projesini yöneten Rosenstein-Rodan, ülkenin 10 yıllık büyümesi için kılavuz niteliğinde bir program hazırladı. Ayrıca Şili ve Hindistan projelerini de yöneterek bu ülkelerin gelişme sorunları ile ilgili temel makroekonomik tahminlerde bulundu.
1961’de yayımlanan “International Aid for Under-developed Countries” (“Azgelişmiş Ülkelere Uluslararası Yardım”) adlı makalesinde, azgelişmiş ülkelere yapılacak yardımın bu ülkelerin üretkenlik düzeyiyle uyum sağlayabilecek bir miktarda olması gerektiğini savundu. Azgelişmiş ülkelerin, sermayeyi etkin olarak kullanma kapasitelerini, sermayenin marjinal üretkenliğini, iç tasarrufların gelirle birlikte büyümesini göz önüne alarak, tek tek ülkeler için emme kapasitesi (ahsorhtive capacity) hesaplamalarında kullanılmak üzere yeni teknikler önerdi.
Rosenstein-Rodan, II.Dünya Savaşı sonrasında önem kazanan gelişme iktisadı üzerine çalışmaları ilk başlatanlar arasında sayılmaktadır. Üretim ve tüketim arasında uyum sağlamak ve hem dıştan yararların, hem de ölçek ekonomilerinin avantajlarından yararlanmak için bir büyük itiş (big pusb) gerektiğini ileri sürerek gelişme iktisadına yaptığı katkınm yanı sıra azgelişmiş ülkelere iktisadi politika önerileri konusunda da uzman sayılmış ve etkili olmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Disguised Unemploymerıt and Underemployment in Agriculture, 1956, (“Tarımda Gizli işsizlik ve Eksik İstihdam”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi