KOKOSCHKA, Oskar (1886-1980) Avusturyalı ressam. Ruhsal durumları ve duyguları yansıttığı dışavurumcu (ekspresyonist) resimleriyle tanınmıştır.
1 Mart 1886’da Pöchlarm’da doğdu. 1980’de öldü. 1904-1909 arasında Viyana Uygulamalı Sanatlar Okulu’nda Franz Cizek’in (1865-1946) öğrencisi oldu. Aynı yıllarda, Yeni Sanat (Art Nouveau) akımının Avusturya kolu olan Sezession’dan ve Gus-tave Klimt’den etkilendi. Yapıtlarının gördüğü sert tepki nedeniyle 1909’da Viyana’yı terk ederek İsviçre’ ye gitti, burada ilk kez manzara üstüne çalıştı. 1910’da Berlin’e geçti. 1914’e değin resim çalışmalarının yanı sıra illüstrasyonlar da yaptı.
I.Dünya Savaşı’na katıldı, ancak yaralanınca Berlin’e geri döndü. 1920’de Dresden Akademisi’ne girerek dört yıl öğretim görevlisi olarak çalıştı. Bunu izleyen yedi yıl çeşitli ülkelerde gezerek büyük boyutlu manzaralar, dışavurumcu portreler ve kent görünümleri yaptı. Yapıtları, 1937’de Nasyonal Sosyajistler tarafından “yoz sanat” olarak nitelendirildi. 1938’de Londra’ya kaçtı ve 1947’de İngiliz uyruğuna geçti. 1953’te Cenevre yakınlarına yerleşti.
Kokoschka’nın ilk dönem yapıtlarından özellikle taş baskıları (litografi) A. Beardsley’in, Simgeciler’in (Sembolistler) ve Die Brücke’nin etkilerini yansıtır. 1906’dan sonra yaptığı natürmortlarında ve bir dizi portresinde psikolojik içgörü (psychological insight) vurgulanmıştır. Bu portrelerde, dışavurumcu bir anlatım içinde kişilerinin ruhsal durumlarının yanı sıra kendi iç dünyasını da yansıtmıştır. Yaşamı boyunca Gelecekçilik (Fütürizm), Kübizm, Gerçeküstücülük gibi çağdaş akımlardan uzak kalmış, 1914 öncesinin Dışavurumculuk anlayışı çerçevesindeki kişisel üslubunu sürdürmüştür.
• YAPITLAR (başlıca): Resim: Düş Kuran Çocuklar, 1908; Oynayan Çocuklar, 1909, Sanat Müzesi, Duisburg; Hensıarth Walden ‘in Portresi, 1910, Devlet Galerisi, Stuttgart; Profesör Forel’in Portresi, 1910, Kent Sanat Salonu, Mannheim; Rüzgârın Gelini, 1914, Sanat Müzesi, Basel; Sergüzeşt Arayan Şövalye, 1915, Guggenheim Müzesi, New York; Sanatçının Annesi, 1917-1918, Avusturya Galerisi, Viyana; Mavili Kadın, 1919, Württemberg Devlet Galerisi, Stuttgart. Kitap: Schriften: 1907-1955, 1956, (“Yazılar: 1907-1955”).
• KAYNAKLAR: J.P.Hodin, Oskar Kokoschka: The Artist and His Time, 1966; J.Russell, Oskar Kokoschka. Watercolors, Drawings, VVritings, 1962.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi