DOMİNİCUS, Gundissalvi (12.yy) İspanyol filozof ve doğabilimci. Arap ve Yahudi felsefesinin Batı’da tanınmasına katkıda bulunmuştur.
Dominicus’un doğum, ölüm tarihi ve yaşamı konusunda ayrıntılı bilgi yoktur. Yalnızca Yahudi kökenli olduğu ve 1150’de Ispanya’da Segovia başdiyakozluğuna getirildiği bilinmektedir. İbn Sina, İbn Cebirol ve Farabi’yi çevirmiş, onlar üzerine yaptığı yorumlarla, bu filozofların Batı’da tanınmalarını sağlamıştır.
Dominicus’un çeviri ve yorumlamaları dışında kalan yapıtlarında da Aristoteles’in ve adı geçen İslam düşünürlerinin etkileri vardır. Bu yapıtlardan De Divisione Pbilosophiae’de (“Felsefenin Bölümleri Üstüne”) bilimleri sınırlandırmaya çalışır. Orta Çağ’m retorik-gramatik-diyalektikten oluşan trivium’u (üçlü) ve aritmetik-geometri-müzik-astronomiden oluşan quadrivium’una (dörtlü) Aristoteles’ten etkilenerek fizik, mantık, metafizik, psikoloji, siyaset bilimlerini de ekler. Getirdiği tanımlamaya göre fizik, özdeği olan ve devingen varlıkları ele alır. Matematik de bu varlıkları, bu özelliklerinden ayırarak inceler. Tanrı-bilimin konusu ise Tanrı ve melekler gibi devingen olmayan varlıklardır. Ruh da, Tanrı da doğaüstü değildir; bu nedenle tanrıbilim fiziğin bir kolu olarak düşünülmelidir.
1126-1150 arasında yazdığı sanılan De Anima (“Ruh Üstüne”) adlı denemesinde, İbn Sina’nın etkisi sezilir. Ruh hem töz, hem biçimdir. Tanrı tarafından “tinsel varlık”tan yaratılmıştır. Bu nedenle onun, üstün kavrayış gücü de Tanrı’dan kaynaklanır. Ruh, kendisini, tüm akıllı varlıkları ve Tanrı’yı bilebilecek nitelikte bilgedir.
De processione Mundi’de (“Dünyanın Evrimi Üstüne”) “yaradılış”ı Hıristiyanlık açısından açıklamakla birlikte, Arap filozoflarının görüşlerine de yer verir. De Unitate’de (“Birlik Üstüne”) Proçlos’tan beri karmaşa içindeki “Bir” sorununa yeni yorumlar getirir. Dominicus’un çabalarıyla Arap ve Yahudi felsefesi, 13.yy Avrupası’nda tanınmaya başlamış, felsefenin daha sonraki gelişmesini etkilemiştir.
• YAPITLAR (başlıca): De Unitate, ty, (“Birlik Üstüne”); De Immortalitate Animae, ty, (“Ruhun Ölmezliği Üstüne”); De Divisione Philosopbiae, ty, (“Felsefenin Bölümleri Üstüne”); De processione Mimdi, ty, (“Dünyanın Evrimi Üstüne”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi