EBİVERDÎ ( ? -1113) Arap, şair. Selçuklular döneminin ünlü şairlerindendir.
Muhammed b. Ahmed Ebü’l Muzaffer Ebiverdî, Horasan yakınlarında Ebiverd’de doğdu. Doğum tarihi bilinmiyor. Kimi kaynaklara göre Ebiverd’e yakın Kûkan köyünde doğduğu için el-Kûkani diye de anılır. Emeviler’in Anbasa b.Ebu Sufyan soyundan gelmektedir. 5 Eylül 1113’te İsfahan’da zehirlenerek öldü.
Ebiverdî şairliğinin yanı sıra dil, tarih ve ilm-i Ensab (soykütüğü bilimi) ile de uğraşmıştır. Ebiverd bölgesi tarihi ile tarihçi el-Makdisî’nin yararlandığı bilinen Arap kabileleri ile ilgili bir yapıtı bugün kayıptır. Divan’ı üç bölümdür. Birinci bölüm Abbasi halifelerinden el-Muktedi (1075-1094) ve el-Mustaz-hir (1094-1118) için yazdığı şiirlerden oluşan el-Irakıyat; ikinci bölüm Necid ya da Orta Arabistan şiirleri diye adlandırılan en-Necdiyat; üçüncü bölüm esrime şiirlerinden oluşan el-Vecdiyat’tır. Şiirlerinden seçmeler Mukattaâtü’l-Ebiverdî adı altında basılmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Divan, (Süleymaniye Kütüphanesi Fatih bölümü No.3776); el-Irakıyat, (Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, No. 2404); en-Necdiyat, (Bayezit Devlet Kütüphanesi, No. 2663); el-Vecdiyat (Oxford, Bodlean Kütüphanesi, No. 248); Mukattaâtü’l-Ebiverdî, (ö.s.), 1860.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi