EBERHARD, Johann Augustus (1739-1809) Alman, filozof ve tanrıbilimci. Tanrı kayrasının dinli, dinsiz bütün insanlar için geçerli olabileceği görüşünü savunmuştur.
31 Ağustos 1739’da Halberstadt’ta doğdu. 6 Ocak 1809’da Halle’da öldü. Halle Ürliversitesi’nde tanrıbilim okudu. 1763’te doğduğu kentte, 1774’te Charlottenburg’da vaiz oldu, ancak Kilise ile anlaşmazlığa düşünce bu görevlerinden ayrıldı. 1778’de Kral II.Ferdinand, onu, Halle Üniversitesi’ne tanrıbilim profesörü olarak atadı., 1786’da Berlin Akademisi üyeliğine, 1805’te Özel Meclis’e seçildi.
Eberhard’m Kilise ile arasının açılmasına neden olan yapıtı, Neue Apologie des Socrates’dir. (“Sokrates’in Yeni Savunması”). Burada, ahlakın Hıristiyanlık’tan önce varolduğunu, bunun için kurtuluşun tek yolunun kilise inançlarından geçmediğini bir dinsizin de cennete gidebileceğini savundu. Kutsal cezalandırmanın, günah işleyeni ahlak yönünden geliştiremeyeceği yolundaki görüşleri tepki uyandırdı.
Felsefe alanında Wolff’un yazılarını inceleyerek giren Eberhard’ın ilk yapıtları Kant’a karşı bir görüşü içerir. Ona göre, Kant’m felsefesinin temelini oluşturan sorunları daha önce Leibniz işlemiş, gerekli çözümleri getirmiştir. Eberhard’ın Kant’a karşı çıkmasında başlıca kaynak, etkisi altında kaldığı, Locke’ tur. Onun etkisiyle Kant’m estetik konusundaki düşüncelerini de eleştirmiştir. Bu eleştirilere Kant, Über eine Entdeckung, nach der aile neue Kritik der reinen Vernunft durch eine aeltere entbehrlich gemacht werden soll (“Usun Her Yeni Eleştirisinin, Daha Önceki Bir Eleştiriyle Gereksiz Kılınabileceğini İleri Süren Bir Buluş Üstüne”) adlı yapıtıyla karşılık vermiştir.
Eberhard’a göre duyum, düşünce ve devinim arasında bir geçiş oluşturur. Tin sezdiği zaman edilgen, düşündüğündeyse etkendir. Düşünceler, duyumlardan kaynaklanır. Estetik sorunlarım konu edinen yapıtlarında ilk estetik etkinliğinin, çocukların oyunlarında ortaya çıktığım belirtmiş, sanatın ereğinin beğeni duyguları uyandırmak olduğu görüşünü savunmuştur.
• YAPITLAR (başlıca): Neue Apologie des Socrates, 1772,2 cilt, (“Sokrates’in Yeni Savunması”); Allgemeine Tbeorie des Denkens und Empfindens, 1776,(“Düşünme ve Duyumun Genel Kuramı”); Philosophiscbes Magazin, 1788-1791, (“Felsefe Dergisi”); Philosophische Arcbıv, 1792-1795, (“Felsefe Arşivi”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi