Asidoz, vücudun pH değerini düşürme eğilimi olan herhangi bir hastalıktır.
Asidoz, kanda ve diğer vücut dokularında asitliğin artmasına neden olan bir işlemdir (yani, artan bir hidrojen iyonu konsantrasyonu). Daha fazla nitelikli değilse, genellikle kan plazmasının asitliğini ifade eder.
Asidemi terimi, düşük kan pH’ı durumunu belirtirken asidoz, bu durumlara yol açan işlemleri tarif etmek için kullanılır. Bununla birlikte, terimler bazen birbirinin yerine kullanılır. Bu ayrım, bir hastanın hem asidoz hem de alkaloza neden olan faktörlere sahip olduğu durumlarda geçerli olabilir, burada her ikisinin de göreceli şiddeti, sonucun yüksek, düşük veya normal bir pH olup olmadığını belirler.
Asidozun arteriyel pH 7.35’in altına düştüğü (fetüs hariç – aşağıya bakınız) gerçekleştiği söylenirken, muadili (alkaloz) 7.45’in üzerindeki bir pH’ta gerçekleşir. Ana nedenleri ayırmak için arteriyel kan gazı analizi ve diğer testler gerekir.
Hücresel metabolik aktivite oranı etkilenir ve aynı zamanda vücut sıvılarının pH’ından da etkilenir. Memelilerde, normal kan arter pH’sı türlere bağlı olarak 7.35 ile 7.50 arasındadır (örneğin, sağlıklı insan-arter kan pH’ı 7.35 ile 7.45 arasında değişmektedir). Memelilerde yaşam ile uyumlu kan pH değerleri, 6.8 ile 7.8 arasındaki bir pH aralığı ile sınırlıdır. Bu aralığın dışındaki arteriyel kanın pH’sindeki (ve dolayısıyla hücre dışı sıvıdaki) değişiklikler geri dönüşü olmayan hücre hasarına neden olur.
Asidemi terimi, düşük kan pH’ı durumunu belirtirken asidoz, bu durumlara yol açan işlemleri tarif etmek için kullanılır. Bununla birlikte, terimler bazen birbirinin yerine kullanılır. Bu ayrım, bir hastanın hem asidoz hem de alkaloza neden olan faktörlere sahip olduğu durumlarda geçerli olabilir, burada her ikisinin de göreceli şiddeti, sonucun yüksek, düşük veya normal bir pH olup olmadığını belirler.
Asidozun arteriyel pH 7.35’in altına düştüğü (fetüs hariç – aşağıya bakınız) gerçekleştiği söylenirken, muadili (alkaloz) 7.45’in üzerindeki bir pH’ta gerçekleşir. Ana nedenleri ayırmak için arteriyel kan gazı analizi ve diğer testler gerekir.
Hücresel metabolik aktivite oranı etkilenir ve aynı zamanda vücut sıvılarının pH’ından da etkilenir. Memelilerde, normal kan arter pH’sı türlere bağlı olarak 7.35 ile 7.50 arasındadır (örneğin, sağlıklı insan-arter kan pH’ı 7.35 ile 7.45 arasında değişmektedir). Memelilerde yaşam ile uyumlu kan pH değerleri, 6.8 ile 7.8 arasındaki bir pH aralığı ile sınırlıdır. Bu aralığın dışındaki arteriyel kanın pH’sindeki (ve dolayısıyla hücre dışı sıvıdaki) değişiklikler geri dönüşü olmayan hücre hasarına neden olur.
Belirti ve bulgular
Asidozda sinir sistemi tutulumu görülebilir ve solunum asidozunda metabolik asidozdan daha sık görülür. Asidozda görülebilecek belirti ve semptomlar arasında baş ağrıları, konfüzyon, yorgunluk hissi, titreme, uykululuk, çırpma titremesi ve herhangi bir müdahale olmadığında komaya girebilecek beyin serebrinin disfonksiyonu bulunur.
Tedavi
Tazmin edilmemiş metabolik asidozun tedavisi, altta yatan problemin düzeltilmesine odaklanır. Metabolik asidoz şiddetli olduğunda ve artık akciğerler veya böbrekler tarafından yeterince telafi edilemediğinde, asidozun bikarbonat infüzyonları ile nötralize edilmesi gerekebilir.
Tazmin edilmemiş metabolik asidozun tedavisi, altta yatan problemin düzeltilmesine odaklanır. Metabolik asidoz şiddetli olduğunda ve artık akciğerler veya böbrekler tarafından yeterince telafi edilemediğinde, asidozun bikarbonat infüzyonları ile nötralize edilmesi gerekebilir.
Fetal metabolik asidemi
Fetusta, normal aralık hangi göbek damarının örneklendiğine göre değişir (göbek ven pH’ı normal olarak 7,25 ila 7,45; göbek arter pH’ı normal olarak 7,18 ila 7,38’dir). Fetal metabolik asidemi, 7.20’den küçük bir göbek damar pH’ı ve -8’den küçük bir baz aşırı madde olarak tanımlanır.
Fetusta, normal aralık hangi göbek damarının örneklendiğine göre değişir (göbek ven pH’ı normal olarak 7,25 ila 7,45; göbek arter pH’ı normal olarak 7,18 ila 7,38’dir). Fetal metabolik asidemi, 7.20’den küçük bir göbek damar pH’ı ve -8’den küçük bir baz aşırı madde olarak tanımlanır.