ALLAN, William (1813-1874)
İngiliz sendikacı. “Yeni Model Sendikacılık” hareketinin öncülerindendir.
Bir makinist olan William Allan, 1848 öncesi devrimci dönemde yetişti. Bu yıllarda Robert Owen’ ın düşüncelerinden etkilendi.
1840’ların sonlarına doğru nitelikli işçileri işkolu düzeyinde ve güçlü sendikalar içinde örgütleme düşüncesi yaygınlık kazanmaya başlamıştı. 1851’de William Allan’ın başım çektiği bir grup işçi The Amalgated Society of Engineers, Machinists, Smiths, Millwrights and Patternmakers adlı sendikayı kurdu. Yeni Model Sendikacılık (New Model Trade-Unionism) olarak adlandırılan bu tür örgütlenmenin ilk örneği olan ve kısaca The Amalgated Society of Engineers olarak adlandırılan sendika, teknik hizmetler alanındaki tüm nitelikli işçileri örgütlemeyi amaçlıyordu. Allan, 1851-1874 arasında sendikanın genel sekreterliğini yaptı.
The Amalgated Society of Engineers’in üye sayısı hızlı bir artış gösterdi ve Yeni Model Sendikacılık başka işkollarında da yaygınlık kazanmaya başladı. Nitelikli işçileri örgütleyen bu sendikaların pazarlık güçleri yüksekti. Bu nedenle gerçek ücretlerde artış sağlayabildiler. Yeni Model Sendikacılık ulusal düzeyde, merkezi bir örgütlenmenin yanı sıra, yüksek aidatlarla güçlü bir mali yapı hedefliyordu. Pasif yöntemlerle pazarlıktan yanaydı; greve en son çare olarak başvurulmasını savunuyor, sendikaların siyasetten uzak kalması gerektiğini öne sürüyordu.
1850’lerin ortalarında sendikal önderliğin güçlendirilmesi amacıyla büyük sendikaların yöneticileri “Conference of Amalgated Trades” adlı bir örgütlenmeye gittiler. Daha sonra “Cunta” olarak adlandırılan bu yapı, aralarında Allan’m da bulunduğu beş sendika genel sekreterinden oluşuyordu. Allan 1860’da sendikalar arası ilişkiyi sağlamak amacıyla kurulan “London Trades Council”ın önderlerinden biri oldu.
1864’te, I. Enternasyonal (Uluslararası İşçi Sendikaları Birliği) kuruldu ve İngiliz sendikaları Enternasyonale üye oldu. Kimi sendika önderleri de yürütme konseyinde görev aldılar. Allan ise Enternassvonal’e üyeliği doğru bulmuyordu.
I. Enternasyonal’in etkisiyle İngiltere’de “National Reform League” adlı bir örgüt kuruldu. Aralarında Allan’m da olduğu birçok sendika önderi bu harekete katıldı. 1865’te tüm erkeklere oy hakkı verilmesi için geniş çaplı bir kampanya başlatıldı. Allan, bu kampanyayı desteklemek amacıyla “London Trades Council”da yaptığı bir konuşmada sendikalara eyleme geçmelerini önerirken, siyasal tahriklere kapılmamak gerektiğini ileri sürüyordu.
1860’ların sonlarına doğru sendikalarda biriken parasal fonların yanlış amaçlarla kullanıldığını ileri süren ve bu konunun araştırılmasını isteyen bir kamuoyu oluştu. 1867’de İngiliz Parlamentosu sendikaların çalışmalarını incelemek amacıyla bir komisyon kurdu. Allan, bu komisyon önünde yaptığı bir konuşmada grevlerin hem işçiler, hem de işverenler açısından gereksiz harcamalara yol açtığını söyledi. 1871’de mühendisler dokuz saatlik işgünü için beş ay süren bir grev yaptılar. Allan grevin başarıya ulaşamayacağını söyledi, “The Amalgated Society of Engineers” de grevi desteklemedi. Oysa grev başarıya ulaştı ve dokuz saatlik işgünü kabul edildi.
Allan dönemin öteki sendika önderleri gibi, Liberal Parti ile sıkı bir ilişki içindeydi ve kapitalist sistem içinde uzlaşmadan yanaydı.
• KAYNAKLAR: E.J. Hobsbawm, The Age of Capital 1848-1875, 1979; A.L. Morton, G.Tate, The Britısh Labor Movement, 1975; H. Pelling, A History of Britısh Trade Unionism, 1963.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi