GALIANI, Ferdinando (1728-1787)
İtalyan, iktisatçı. Değer kuramı üzerine çalışmalar yapmıştır.
2 Aralık 1728’de Chieti’de doğdu, 30 Ekim 1787’de Napoli’de öldü. 16 yaşında G.B.Vico’nun Eski Çağ’daki iktisadi ve siyasi yaşamın çeşitli yönleriyle ilgili incelemeleri üzerine yazılar yazdı. Ardından J.Locke’un para ile ilgili çalışmalarım İtalyanca’ ya çevirdi. Çeviriye eklediği açıklayıcı notlar daha sonra yazdığı Della moneta (“Para Üzerine”) adlı önemli yapıtının temelini oluşturdu. 1759-1769 döneminde Napoli kralının Paris elçiliği sekreterliğine getirildi. Bu görevi sırasmda Fransız iktisatçılarla tanışmak fırsatını buldu.
Della moneta döneminin diğer iktisat çalışmaları arasında değer sorununa getirdiği açık çözümlemelerle ön plana çıktı. Galiani bu kitabında para olarak kullanılan mallar da dahil olmak üzere bir malın değerinin, sağladığı fayda veya malın insan gereksinimlerini karşılama kapasitesi ve malın kıtlık derecesi tarafından belirlendiğini ileri sürdü. Malın kıtlığını, o maldan istenilen miktar ile varolan miktar arasındaki ilişki olarak tanımlayan Galiani’nin geliştirdiği bu kavram, kendisinden sonraki iktisatçılar tarafından da sıkça kullanıldı. Malın insan emeği tarafından üretildiği durumlarda ise malın değerinin üretim süresince kullanılan emek maliyeti tarafından belirlendiğini ve bu maliyetin de emek için gerekli mallara göre değişebileceğini öne sürdü. Fayda kuramına ilişkin çalışmalarında cebirsel bir grafik yoluyla en az maliyetle, faydayı en fazlaya çıkarmanın olası olacağını savundu.
Galiani toplumsal yasaların doğal yasalar gibi kesin ve değişmez olduğunu ileri süren görüşe karşı çıktı. Her ülkede, her koşulda tarıma öncelik verilmesi gerektiğini öne süren Fizyokratlar’a karşı yer, zaman, koşullar gibi etmenleri dikkate alan tarihçi görüşü savundu.
• YAPITLAR (başlıca): Della moneta, 1751, (“Para Üzerine”); Delle lodi di papa Benedetto XIV, 1758, (“Papa Benedictus XIV’e Övgü”); Dialogues sur le commerce des bles, 1770, (“Buğday Ticareti Üzerine Konuşmalar”); De’doveri de’principi neutrali, 1782, (“Yansızlık İlkesinin Zorunluluğu Üzerine”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi